Znane zdjęcie Sempolińskiego z widokiem z okna Górczewska 110 na obecną Traktorzystki (na pierwszym planie Traktorzystki 11), ładnie prezentuje panoramę Koła z lat 30tych XXw. Na środku zdjęcia duży zakład/fabryka z dwoma kominami.


Analiza ortofotplanu z 1935 wskazuje, ze to może być okolica Zakładu Utylizacji na dawnej Elekcyjnej (obecnie Ciołka)


Zakład Utylizacji znaczony jest na Palnie Romera z 1936

i opisany dokładnie w internecie >> WARSZAWSKI HYCEL

Adres Zakładu, na Elekcyjnej, przy dawnej Żuławskiej, nie trudno było ustalić: to dawna Elekcyjna 62/64 (obecnie róg Ciołka i Brożka)


w ustaleniu co znajdowało się w sąsiedztwie Zakładu Utylizacji, pomogła książka teleadresowa z 1939

Elekcyjna 66 należały do Ajzneberg Izaak. W przeglądzie budowlanym z 1928 dowiadujemy się że ma tam powstać fabryka


Z książki telefonicznej 1939, dowiadujemy się że na posesji Elekcyjna 70,  która również należała do Izaaka Ajzenberga, była Dyrekcja fabryka Wyrobów Tłuszczowych "Wisła"

Czyli po prostu "Fabryka Mydła" produkująca "mydła do prania" (znane ze swej dobroci)


Nie trudno domyśleć się losu Braci Ajzenberg podczas okupacji niemieckiej. Prawdopodobnie podzielili los warszawskiej, 380 tys. , społeczności żydowskiej (jeżeli ktoś ma jakiekolwiek informacje na ich temat będę wdzięczny).
Ogłoszenie z Naszego Przeglądu z września 1938, życzenia na żydowski nowy rok.


Fabryka jednak działała dalej w czasie okupacji (nie wiadomo na jakich zasadach? kto był właścicielem?). Wspomnienia z czasów okupacji są szokujące:
"Nie było ulicy Ciołka, to była [ulica] Elekcyjna [...] tam była fabryka kosmetyków, przywozili padłą zwierzynę. Hycle łapali psy bezpańskie i na tłuszcz. Z tego robili kosmetyki, mydła toaletowe i był przydział dla każdego kawałek mydła na miesiąc. Byli tacy, co handlowali. Hurtowo kupowali i sprzedawali to, jeździli do Niemiec, tam sprzedawali..."
Archiwum Historii Mówionej

Fabryka nie przetrwała wojny. Dowiadujemy się o tym z dokumentów Biura Odbudowy Stolicy. Notatka do lustracji zniszczeń wojennych z 1945

zniszczone zabudowania na palnie sytuacyjnym, dla ułatwienia orientacji na czerwono zaznaczono istniejące do dziś budynki Andrychowska 8 i Ciołka 33

W dokumentach BOS adres, Fabryki "Wisła" to Elekcyjna 124 (obecnie to okolice Ciołka 26, Zakład Utylizacji, Elekcyjna 116/118 dziś Ciołka 24). Taka numeracja Elekcyjnej była używany podczas okupacji i po wojnie do 1961 kiedy zmieniono ten fragment Elekcyjnej na Ciołka i nadano nowe numery.

Poniżej widok dzisiejszy: na czerwono dawna Żuławska, strzałki pokazują lokalizację Zakładu Utylizacji i Fabryki Mydła (na niebiesko orientacyjne granice posesji), czerwone kółka pokazują Andrychowska 8 i Ciołka 33


Dla wyobrażenia jak okolica mogła wyglądać przed wojną zdjęcie T. Rolke z ok 1956; na pierwszym planie buduje się Ciołka 24 czyli miejsce gdzie stała Fabryka "Wisła"; w prawdzie ruiny zabudowań są usunięte ale widać, że było to raczej "odludzie"; na zdjęciu widać ładnie przedwojenne budynki, zaznaczone powyżej o dzisiejszych adresach Andrychowska 8 i Ciołka 33


Historia rodzinnego biznesu rodziny Ajzneberg

Pierwszą fabrykę mydła Izaak Ajzenberg miał na Lesznie.

Fabryka działa na pewno od lat 20. XX w. pod adresem Leszno 104 prawdopodobne do 1929 (w 1928 roku rozpoczęto budowę fabryki na Elekcyjnej).

reklama fabryki mydła Izaaka Ajzenberga z 1920, na Leszno 104 (obok reklama fabryki mydła Braci Stok na Leszno 102, wygląda to na "mydlane zagłębie")

Przegląd Handlowy 1927, adres jeszcze na Lesznie


Wzory mydeł produkowanych przy Elekcyjnej, Urząd Patentowy 1933