Proponuję zabawę - konkurs na ustalenie położenia trzech wiatraków widocznych na zdjęciu poniżej.

Nagroda - symboliczna i zarazem konkretna - 100zł (przelew na konto wskazane przez zwycięzcę).

Aby ją zdobyć, trzeba podać lokalizację wiatraków i uzasadnić ją w sposób nie budzący kontrowersji wśród użytkowników forum oraz ekspertów z "Warszawskiej Identyfikacji".



Zdjęcie pochodzi z albumu D.Jackiewicz "Fotografowie Warszawy. Konrad Brandel 1838-1920", Warszawa 2015. Opis sugeruje, ze są to "Wiatraki na Woli, w rejonie ulic Obozowej i Ostroroga" z dopiskiem "ok. 1895r." Nie jest to oryginalny opis zdjęcia - w albumie "Warszawa na starej fotografii", PWN 1978 tytuł brzmi: "Mieszkańcy Woli w czasie świątecznego wypoczynku, l. 90-te XIX w.". Tak więc data zdjęcia także nie jest precyzyjna.

Dyskusja zapoczątkowana w wątku "Wiatraki na Woli":
http://www.kolejkamarecka.pun.pl/viewtopic.php?id=2741
prowadzi do wniosku, że podana lokalizacja jest nieprawidłowa:

marcinguzek napisał:

Wydaje mi się, że to kolejna "ułańska fantazja" DSH w opisie zdjęć ;)
proszę spojrzeć na "okolice Ostroroga i Obozowej" z czasów gdy Brandel robił zdjęcie na planie Lindleya z 1897; Ostroroga nazywała się wtedy Młynarska Tylna
https://images84.fotosik.pl/1012/911948 … 3e5gen.jpg
wiatraki oznaczone kwadracikami w kółkach które symbolizują wzniesienia na których były budowane
przy murze cmentarza (czyli dokładnie przy Ostroroga) widać tylko jeden; 3 kolejne stoją w okolicach dzisiejszej Zawiszy, pomiędzy zabudowaniami;
ten fragment planu pokazuje że również zdjęcie Romera nie było zrobione przy Młynarskiej!
całą Młynarską bez młynów można zobaczyć tu:
https://www.warszawa.ap.gov.pl/lindley/ … 010-02.jpg

tym razem szczęśliwie rzeczywiście mogą to być jednak wolskie wiatraki ;)
po pierwsze zdjęcie znajduję się w Muzeum Historycznym m. st. Warszawy, wysłałem już tam zapytanie jaki jest oryginalny opis zdjęcia
(coś mi się mami że to było coś jak "wypoczywający ludzie na zachodnich przedmieściach Warszawy"? ale może był to opis autora publikacji? z tego co pamiętam z lat 90.)
Chciałby zwrócić Waszą uwagę na kompozycję zdjęcia, ludzie siedzący na trawie wydaję się wydają się wypoczywać? jakby przyjechali na "majówkę"? Dla tego wydaje mi się ze zdjęcie mogło być zrobione w okolicach tzw. Ogrodu Unruha i Szulca za rogatką wolską na Czystem w okolicach ul. Dworskiej (dziś Kasprzaka). Było to tradycyjne miejsce dla warszawiaków "wypadów za miasto". Na planie Lindleya widać rzeczywiście 5 wiatraków (stojących w okolicach dzisiejszej Skierniewickiej). Zdjęcie mogło by być wykonane z Dworskiej a widniejące na horyzoncie budynki były by przy Wolskiej? zaznaczam, że to spekulacje i hipoteza! (żeby jutro na fejsie nie było: "tak wyglądała Skierniewicka 120 lat temu!")

Idąc tym tropem zaproponowałem roboczą hipotezę:



O opinię zwróciłem się do "Warszawskiej Identyfikacji", skąd otrzymałem uwagę: "Zastanawia mnie lekki spadek, prawdopodobnie osoby na pierwszym planie "wypoczywają" na brzegu jakiegoś stawu, glinianki. Zdjęcie jest wykonane na północ - ludzie grzeją się w promieniach słońca, cienie są bardzo krótkie." oraz: "Tak, bardzo możliwe, że to wiatraki w rejonie ul. Dworskiej i Skierniewickiej. To bardzo prawdopodobna hipoteza."

Uwaga pierwsza nie przeczy kierunkom na powyższym planie - cienie nie biegną prosto w górę zdjęcia, lecz lekko w lewo, a zdjęcie nie musiało być robione dokładnie w południe - może trochę po).

Pomocna w ustaleniu lokalizacji może być drugie zdjęcie z tego samego albumu - o podobnym klimacie (tytuł chyba "Dzień świąteczny na Woli, l. 90-te XIX w."), być może zrobione w zbliżonym miejscu i czasie:



Droga widoczna z prawej strony zdjęcia może być ul. Dworską (obecną Kasprzaka), a za ogrodzeniem byłyby zabudowania gazowni. Ale najciekawsze jest w tle. Po zwiększeniu kontrastu:



wyraźnie widać zarysy pięciu wiatraków, które kojarzą się z tymi zaznaczonymi na planie Lindleya.

Teraz kluczowe w ustaleniu poszukiwanej lokalizacji wydaje się zidentyfikowanie i porównanie dwóch obiektów:

1. Podłużnego budynku w tle badanego zdjęcia (tu ze zwiększonym kontrastem):



2. Podłużnego konturu na planie Lindleya nieco na wschód od dzisiejszej ul. Rogalińskiej (podłużny kontur w tym miejscu występuje także na innych mapach z tego okresu):



Jeśli wygląd obiektu na planie jest zgodny z wyglądem budynku na zdjęciu - to sprawa lokalizacji wydaje się rozwiązana (jasne budynki w tle z lewej strony pasują do szpitala zakaźnego przy Wolskiej). Jeśli nie - trzeba postawić inną hipotezę i ją potwierdzić. Warto by także zidentyfikować budynek z kominem przy lewej krawędzi zdjęcia.

Sprawa nie jest prosta. Brak nie tylko zdjęć lotniczych z tego okresu, ale w zasadzie zdjęć w ogóle. Może jednak zachowało się coś w albumach rodzinnych, spisanych wspomnieniach... Może ktoś potrafi dotrzeć do odpowiednich dokumentów i wie, jak z nich skorzystać. Nagroda czeka :)