Kolejka Marecka - zaciekawiamy Warszawą

Publikujemy nadesłane abstrakty, w celu ułatwienia dokonania wyboru podczas konferencji, bo, niestety, wszędzie być się nie da.
Jeśli jakiś pominięto, a jego autor chciałby go tutaj umieścić, proszę o kontakt.


Możliwość zbrojnej agresji na Jugosławię w okresie konfliktu Tito-Stalin.
Krzysztof Kirdzik (UG)
Piątek, godz. 15.30, IH, sala D.

Całkowicie zaskakujące wydarzenie, jakim była niesubordynacja przywódców Komunistycznej Partii Jugosławii, otworzyło pytanie: co dalej? Było bardzo mało prawdopodobne by Stalin dopuścił do uszczuplenia swoich wpływów, do czego w ostatecznym rozrachunku doszło. Konflikt stał się zarazem szansą dla mocarstw zachodnich na osłabienie pozycji Związku Radzieckiego.
W niniejszym referacie zaprezentowano zagadnienie ewentualnej militarnej agresji na Jugosławię po roku 1948. Ze względu na specyfikę tematu i dostępność literatury przedmiotu referat oparty jest głównie na współczesnych opracowaniach historycznycznych tak z krajów byłej Jugosławii, jak też anglojęzycznych.
Celem niniejszego opracowania jest przede wszystkim przedstawienie możliwości zbrojnej agresji na Jugosławię po wybuchu konfliktu pomiędzy Tito a Stalinem oraz odpowiedź na pytanie dlaczego do niej nie doszło. By osiągnąć zamierzony efekt pokrótce omówiono geopolityczną sytuację Jugosławii przed i po ogłoszeniu Rezolucji Biura Informacyjnego (28.06.1948).
Pomimo planów inwazji, nie doszło do niej. Kreml liczył na to, że przeciwnikom rozłamu z ZSRR, tzw. ibeovcom, uda się doprowadzić do odsunięcia od władzy dotychczasowych przywódców. Nie doszło do tego, a tajna policja pod wodzą ministra Rankovića skutecznie zapobiegła wszelkim sprzeciwom. Całkowite przerwanie gospodarczych relacji z Jugosławią przez pozostałe kraje bloku wschodniego było poważny cios dla stabilnośći jugosłowiańskiego systemu. W tej sytuacji istotną rolę odegrała postawa Stanów Zjednoczonych, które udzieliły Jugosławii znacznej pomocy.
Manewry wojsk węgierskich, rumuńskich i bułgarskich z 1950 i początku 1951 roku miały na celu przygotowanie inwazji na Jugosławię. Na początku czerwca najwyżsi oficerowie wojsk węgierskich zostali zastąpieni przez osoby bez wojskowego wyszkolenia, co de facto  oznaczało przejęcie rzeczywistej kontroli i dowodzenia przez Kreml. Interpretować to możemy jako wyraźny sygnał, że przygotowania do ataku są już w końcowej fazie. Jednakże w czerwcu 1950 roku rozpoczęła się wojna koreańska.
Stanowcza polityka prezydenta Trumana na Półwyspie Koreańskim oraz amerykańskie wsparcie udzielane Jugosławii skłoniły Stalina do odwołania planowanego ataku. 14 listopada 1951 roku Jugosławia podpisała ze Stanami Zjednoczonymi porozumienie o współpracy wojskowej, mniej więcej od tego momentu ustały manewry wojsk bloku wschodniego, a siły zbrojne skoncentrowane przy granicy z Jugosławią zostały zmniejszone.


„Walka o pokój” - propaganda antywojenna lat. 50 w polskim filmie dokumentalnym.
Gabriela Nastałek (UWr)
Piątek, godz. 16.00, IH, sala D.

Celem niniejszego referatu jest prezentacja filmowego obrazu propagandy antywojennej w latach 50. Poprzez analizę wybranych fragmentów Polskiej Kroniki Filmowej oraz filmu dokumentalnego „W Berlinie złączyły się dłonie”, a także w oparciu o literaturę przedmiotu autorka pragnie przestawić propagandowe konwencje i zabiegi
stosowane w ówczesnej kinematografii, a zwłaszcza:
1) Podsycanie nieustannego zagrożenia wojną ze strony „zgniłego Zachodu”
2) Wojna w Korei jako przykład konfliktu wznieconego przez imperialistów
3) Hasło „walki o pokój” prowadzonej z krajami imperialistycznym (ze szczególnym uwzględnieniem roli młodzieży).
Referat zostanie zilustrowany wybranymi fragmentami i fotosami z filmów.

The special propaganda of the socialist armies and the “Leto-67” exercise.
Václav Šmidrkal (Uniwersytet Karola w Pradze)
Piątek, godz. 17.00, IH, sala D.

The special propaganda was the term coined by the Soviet military theory and used as a code name for psychological warfare. Even though communist states officially denied waging psychological operations, they had been preparing to carry them out the whole period of the Cold War. The main task of special propaganda was to influence the minds of the enemy troops and the civil population in the prospective defeated areas in favour of one’s own troops and their advancements. For this purpose the departments of special propaganda studied the political, social, economical and psychological profile of the probable enemy and they trained soldiers, prepared technical equipment and planned operations. Beside the traditional means of psychological warfare such as distributing printed media (leaflets and brochures) and broadcasting from loudspeaker lorries, the main means of transmission became radio. The level of special propaganda preparations for the real warfare were tested out during manoeuvres. One of them was the joint exercise of Polish, East German and Soviet troops “Leto-67” during which the means of special propaganda were firstly tested out together. The plan of the special propaganda actions drawn out by the Polish Main Political Administration prepared two scenarios for the “Coastal Front”: one for the main operational direction throughout Northwest Germany, the Netherlands and Belgium and another for the Polish landing operation in Denmark.


Kadogo, czyli dzieci żołnierze w Demokratycznej Republice Konga.
Aleksandra Szameta (UW)
Piątek, godz. 18.00, IH, sala D.

Odkąd w 1960 roku Kongo uzyskało niepodległość z rąk belgijskich cały czas targane było rozmaitymi wojnami. Konflikty rodziły się na różnych płaszczyznach: politycznych, społecznych i kulturowych. Walki o władzę w państwie pokrywały się z wojnami plemiennymi. Największą krzywdę zaczęła jednak ponosić nieustannie terroryzowana ludność cywilna. Na wioski i miasta ustawicznie napadali rebelianci bądź wrogie plemiona. Ludność zmuszana była do oddawania zapasów żywności, czasami bez powodu również zabijana czy też okaleczana. Dochodziło do wielu gwałtów i rozdzielania rodzin poprzez przymusowe werbowanie dzieci do oddziałów zbrojnych (często chrztem bojowym miało być zabicie maczetą własnych rodziców, rodzeństwa lub innych bliskich osób). Problem dzieci żołnierzy stał się jednym z kluczowych we współczesnych konfliktach zbrojnych. W referacie przedstawię sposób ich rekrutacji, życie w obozie wojskowym, szkolenie oraz działalność na polu walki. Omówię również sytuację dzieci żołnierzy po zakończeniu konfliktów, które trafiły do ośrodków UNICEF gdzie przy pomocy specjalistów miały powrócić do normalnego życia i zostać ponownie zaakceptowane przez społeczeństwo. Istotnym wydaje się również problem psychiki dzieci, zarówno w czasie trwających wojen jak i długo po ich zakończeniu.
Podstawowym źródłem informacji do tej tematyki będą wspomnienia dzieci żołnierzy, dopełnione licznymi opracowaniami poruszającymi tę tematykę


Spódnicowa historia. Kobiety w Siłach Obrony Izraela.
Milena Domasiewicz (UwB)
Piątek, godz. 18.30, IH, sala D.

Prezentowany przeze mnie referat ma na celu zaprezentowanie roli kobiety w Armii Izraela począwszy od powstania państwa, czyli 1948 roku do 2010 roku. Temat jest o tyle innowacyjny, ponieważ literatura polska wcześniej nie zajmował się tym tematem. Występowały jedynie nieliczne wzmianki odnośnie poboru kobiet, czasu trwania praktyk, a także odstępstwach od normy.
Narracja będzie opierał się głównie na zmianach jakie zachodziły w Siłach Obrony Izraela dotyczących poszerzenia etatów dla kobiet, a także ewoluowaniu ich roli na przestrzeni pięciu dziesięcioleci. Izrael jako jedyne państwo na świecie ma wprowadzony obowiązek poborowy dla kobiet. Walka o państwowość wymusiła na władzach izraelskich powoływanie kobiet na linię frontu. Była to wyjątkowa sytuacja. Z kolejnymi latami udział kobiet w armii bojowej malał. Etaty były przeznaczone jedynie na sektor administracyjny, pomocniczy i techniczny. Przełom nastąpił w latach siedemdziesiątych.
Izrael jest państwem specyficznym, dlatego też rola kobiety w wojsku nie wiąże się tylko i wyłącznie z aspektem samej płci, ale także z aspektem religijnym. Ostatnie lata pokazują coraz większą liberalizację polityki wobec kobiet w wojsku, a także szerokie zainteresowanie tym tematem na forum naukowym.
Zaprezentowany materiał będzie bez wątpienia dobrym wstępem do dalszych rozważań na temat ewolucji wojskowości, a także przypisanych rolach.


Geneza saudyjskich sił zbrojnych. Istnienie dwóch armii jako efekt uwarunkowań historycznych Królestwa Arabii Saudyjskiej.
Natalia Hapek (UW)
Piątek, godz. 19.00, IH, sala D.

Referat poświęcony jest genezie sił zbrojnych Królestwa Arabii Saudyjskiej oraz czynnikom historycznym, politycznym i religijno-społecznym, które przyczyniły się do utworzenia dwóch sił działających niezależnie od siebie – regularnej armii (obecnie podlegającej Ministerstwu Obrony i Lotnictwa) oraz Gwardii Narodowej, zwanej też Białą Armią (której bezpośrednim zwierzchnikiem jest król), w rezultacie czego organizacja saudyjskich sił zbrojnych zdecydowanie różni się od organizacji sił zbrojnych większości państw świata.
Referat uwzględnia historyczne początki saudyjskich sił zbrojnych (tj. tradycyjne metody walki stosowane przez beduinów zamieszkujących centralna cześć Półwyspu Arabskiego w XVIII i XIX w.) oraz kształtowanie się religijno-politycznego ruchu ichwanów, którzy pełnili równie_ funkcje militarna. Ruch ten odegrał kluczowa role w podboju I zjednoczeniu większości terenów Półwyspu Arabskiego, dzięki czemu w roku 1932 możliwe stało się proklamowanie Królestwa Arabii Saudyjskiej. Rozwój ruchu i rebelia dokonana przez jego członków pod koniec lat 20. XX w. tłumacza brak zaufania saudyjskich władców do sił zbrojnych oraz podział sił na regularna armie i Gwardie Narodowa.
W części omawiającej losy sił zbrojnych po roku 1932 skupiono się na ich rozwoju za rządów twórcy i pierwszego władcy Królestwa – Abd al-Aziza Ibn Abd ar-Rahmana (1932-1953) oraz jego syna Su’uda (1953-1964), który oficjalnie utworzył Gwardie Narodowa. Wydarzenia późniejszych lat dowiodły, że w państwie takim jak Arabia Saudyjska, położonym w strategicznym regionie i podlegającym wielu różnym, nierzadko sprzecznym wpływom, wydzielenie w ramach sił zbrojnych dwóch działających niezależnie od siebie struktur stanowi drogę do zapewnienia państwu wewnętrznej stabilizacji.


Bitwa pod Ap Bac – Klęska, porażka, czy tylko nieistotna potyczka Armii Republiki Wietnamu?
Jarema Słowiak (UJ)
Sobota, godz. 10.30, IH, sala D.

Prezydent Republiki Wietnamu, Ngo Dinh Diem, w powszechnej pamięci pozostaje głównie jako ofiara zamachu stanu, który pierwszego listopada 1963 roku pozbawił go władzy i wkrótce potem życia. Jako powody poparcia przez amerykańską administrację tego wojskowego coup d'état, wskazuje się zazwyczaj nepotyzm prezydenta, niekompetencję i korupcję jego urzędników, oraz jego zły wpływ na Armię Republiki Wietnamu.
Sztandarowym przykładem tego wpływu była szeroko nagłośniona porażka ARW w bitwie pod Ap Bac drugiego stycznia 1963 roku. Oddziały Południowego Wietnamu próbujące zniszczyć znajdujący się tam komunistyczny nadajnik radiowy, wpadły w zasadzkę elementów 514. i 261. batalionów Viet Congu. Mimo interwencji lotnictwa, artylerii i oddziałów zmechanizowanych, komuniści zadali atakującym ciężkie straty, a z nadejściem nocy rozpłynęli się w ciemnościach. Czy jednak to właśnie prezydent Diem ponosił odpowiedzialność za rezultat starcia o osadę Bac? I czy faktycznie była to aż taka klęska, jak przedstawiły to amerykańskie media? Jaką rolę odegrały one w trakcie bitwy i bezpośrednio po niej? Jaki był udział doradców US Army w starciu? Na te i inne pytania chciałbym odpowiedzieć w swoim referacie, korzystając z najnowszych ustaleń amerykańskich historyków.


Działania Sił Specjalnych USA w czasie interwencji na Grenadzie w 1983 roku.
Andrzej Pierzchała (UKSW)
Sobota, godz. 11.00, IH, sala D.

Praca opisuje działania jednostek specjalnego przeznaczenia podczas walk o Grenadę. Autor przedstawia zakres działań tych formacji, opisuje ogół działań w czasie interwencji, jak równie pokazuje skutki tychże dla dalszego rozwoju jednostek jak i koncepcji ich użycia w US Army. Opisuje specjalizacje poszczególnych jednostek, charakter ich operacji oraz przypadki współ działania z klasycznymi formacjami tak armii jak i marynarki. Stara się również ukazać zależności wiążące te czynniki z późniejszymi reformami sił specjalnych mających miejsce przed I wojną w zatoce i wkrótce po niej. Porównuje również te przemiany z tymi mającymi miejsce w siłach specjalnych Wielkiej Brytanii w tym samym okresie ( tj. po roku 1982 i dalej w na przełomie lat 80. i 90. ).


Socjologia wojska - nauka pomocn(icz)a historii.
Kamil Kaliszuk (UG)
Sobota, godz. 11.30, IH, sala D.

W niniejszym referacie zaprezentowana zostanie socjologia wojska jako subdyscyplina, mogąca stanowić narzędzie przydatne dla historyków, badaczy wojskowości. Socjologia, a także jej subdyscypliny szczegółowe nie są uznawane za nauki pomocnicze historii w sensie ścisłym. Biorąc jednak pod uwagę postulat interdyscyplinarnych badań w obrębie szeroko pojętych nauk humanistycznych, a także to co socjologia wojska może zaproponować badaczowi historii wojskowości, obecność podobnego tematu na konferencji nie może dziwić.
W czasie swojego wystąpienia autor podejmie się próby scharakteryzowania wymienionej subdyscypliny. Postara się odpowiedzieć na zasadnicze pytanie: Czym jest socjologia wojska? Pokusi się także o przedstawienie jej krótkiego rysu historycznego (jako jego część zostanie zaprezentowana geneza i rozwój SW w polskich realiach) pól zainteresowań badawczych dyscypliny, czy też dotychczasowego jej dorobku. Nade wszystko jednak będzie autorowi zależało na ukazaniu tych cech omawianej dyscypliny, które mogą okazać się interesujące dla badaczy historii wojskowości (w jej społecznym aspekcie). Powiemy sobie zatem o wyjaśniającej, w stosunku do obserwowanej rzeczywistości, roli socjologii wojska, czy też o jej źródłotwórczym charakterze.
Referat ze względu na swoją złożoność i przy ograniczonej ilości czasu na jego przedstawienie, może ulec zmianom polegającym na nierównomiernym zaakcentowaniu wymienionych problemów. Jako źródła do omówienia badanego tematu posłużą w zasadzie prace socjologów wojska przedstawiające zarówno ich rozważania teoretyczne jak i wyniki prowadzonych przez nich badań. 


Krótkotrwałe przeszkolenie wojskowe studentów – analiza przydatności z punktu widzenia obronności Rzeczypospolitej Polskiej.
Michał Borowiak (UŁ)
Sobota, godz. 12.30, IH, sala D.

Celem referatu jest przybliżenie zlikwidowanego krótkotrwałego przeszkolenia wojskowego, którym objęci byli studenci uczelni wyższych w Polsce w latach 2002-2009. W pierwszej części referatu zamierzam zaprezentować historię przeszkolenie wojskowego studentów w Polsce, a w szczególności omówieniem etapu dwudziestolecia międzywojennego, okresu Polski Ludowej oraz III Rzeczpospolitej Polski ze wspomnieniem próby odtworzenia Legii Akademickiej przeprowadzone na Uniwersytecie Szczecińskim w latach 2000-2001. W kolejnej części przedstawię Kurs Szkolenia Rezerw na przykładzie szkolenia w Wyższej Szkole Oficerskiej im. gen. Tadeusza Kościuszki we Wrocławiu, który ukończyłem w lecie 2008 uzyskując stopień kaprala podchorążego rezerwy Wojska Polskiego w zakresie specjalizacji ogólnoinżynieryjnej. W tej części zamierzam poruszyć kilka istotnych kwestii z punktu widzenia praktyka takich jak rekrutacja, szkolenie, kadra, wyposażenie, zakwaterowanie, wyżywienie oraz sytuacja kobiet biorących udział w przeszkoleniu. Zakończę referat analizą przydatności krótkotrwałego przeszkolenia wojskowego studentów z punktu widzenia obronności Rzeczypospolitej Polskiej za pomocą techniki analitycznej SWOT w której to wskażę słabe, mocne strony, szanse i zagrożenia. Wygłaszając swój referat wykorzystam przygotowaną przeze mnie prezentacje multimedialną z najważniejszymi informacjami oraz wykresem przedstawiającym schemat „systemu przeszkolenia wojskowego studentów i absolwentów uczelni”.