Forum Stowarzyszenia
W nawi±zaniu do wczorajszej rocznicy ... Powstañcy styczniowi, po odzyskaniu niepodleg³o¶ci, zostali uhonorowani w rózny sposób, ale najbardziej charakterystyczny z nich, to specjalne, fioletowe mundury oraz rogatywki ozdobione srebrnym or³em lub bia³o-czerwon± kokard±.
Kilku z nich do¿y³o, a nawet prze¿y³o czasy okupacji i jednym z nich by³ Mamert Wandalli, zmar³y 12 marca 1942 w Warszawie.
Spotka³em siê ze wspomnieniem, w którym pan Wandalli ...
... chodzi³ podobno za okupacji w tym¿e mundurze po Warszawie, a jedynie z rogatywki odczepi³ orze³ka by - jak mówi³ - "szwabska rêka go nie pohañbi³a"...
Kozak taki
Offline
administrator
weldon napisał:
Kilku z nich do¿y³o, a nawet prze¿y³o czasy okupacji
Jeste¶ pewien? O ile mi wiadomo z ogólnodostêpnych ¼róde³, Mamert Wandali by³ ostatnim z ¿yj±cych.
Offline
Oj, bardzo jestem pewien
Pozwolê sobie zacytowaæ swój wpis z innego miejsca:
"Spo¶ród weteranów, którzy doczekali II (a nawet j± prze¿yli czasami) Rzeczpospolit±,
uda³o mi siê ustaliæ nastêpuj±ce nazwiska:
Tomasz Chmieliñski 1845-1944
Scholastyka Mackiewiczowa 1848-1943 pochowana w Krakowie
Skrzyñska Lucyna 1844-1944
Andrzej Listek 1842-1941
Adam D±browa-Morawski 1842-1941
Lucyna ¯ukowska 1844-1944
Jan Sawañczuk 1845-1941
Ignacy Abramowicz zm. 1944 w wieku 104 lat
Leon Witkowski zm. 1940 w wieku 94 lat
W 1933 r Tempo Dnia donosi³o z Grodna o 120 letnim powstañcu styczniowym Moj¿eszu Bogaczewskim.
Józef Ludwik Hunkiewicz zmar³ w 1933r w wieku 104 lat
Antoni Suss zmar³ styczeñ 1946 102 lata
Feliks Bartczuk zmar³ marzec 1946 100 lat oraz
Aniela Mi³kowicka zmar³a 8 marca 1949 maj±c 104 lata!
Co do ostatniej wymienionej, to znalaz³em informacjê, ¿e:
"Na cmentarzu w Augustowie jest p³yta nagrobna z napisem:
¦.P. Aniela Mi³kowicka /Powstank±/¯y³a lat 104/Zmar³a 8 marca 1949 roku/Prosi o westchnienie do Boga""
Dodam jeszcze, ¿e na dzi¶, to chyba te¿ zmar³y ju¿ wszystkie dzieci powstañców.
Jako ostatnia zmar³a pani Zofia Halina Uni¶kiewicz-Weber 1915-2008, córka wspomnianego Mamerta Wandalli - 145 lat po
wybuchu powstania.
Ostatnio edytowany przez weldon (23.01.2013 08:21:35)
Offline
administrator
Muszê jeszcze na moment wróciæ do offtopiku
weldon napisał:
Pozwolê sobie zacytowaæ swój wpis z innego miejsca:
Nie zrozum mnie ¼le, nie podajê Twojej wiedzy w w±tpliwo¶æ. Tyle, ¿e - gdyby mi siê na przyk³ad przysz³o z kim¶ k³óciæ - bardzo by mi siê przyda³o jakie¶ ¼ród³o. Mo¿esz mnie jako¶ naprowadziæ?
Mo¿e Mamert Wandalli by³ ostatnim zmar³ym pensjonariuszem Domu Weterana na Floriañskiej i st±d tak siê utar³o? Przyznam, ¿e sprawa mnie mocno zainteresowa³a, bo czasem tak komu¶ co¶ opowiadam i wola³bym mówiæ prawdê, ni¿ ¶wiadcz±ce o niekompetencji g³upoty.
W ogóle, chyba by nale¿a³o ten w±tek wydzieliæ z okupacyjnej satyry - i przy okazji umie¶ciæ go w miejscu lepiej widocznym, bo ciekawy.
Offline
To ¼ród³o to ... mój blog
Akurat przy okazji zbli¿aj±cej siê (znaczy wczorajszej) rocznicy, grzeba³em w tym trochê i poznajdowa³em takie ró¿ne ciekawostki.
Co do wiêkszo¶ci z nich, uda³o mi siê potwierdziæ to jakim¶ wpisem w internecie lub w Wikipedii. Np.:
Antoni Suss - http://www.nieobecni.³omatko, mia³o byæ com.pl/index.php?s=grob&id=145579
Scholastyka Mackiewiczowa - http://78.24.161.56/pl/po-godzinach/wyw … :3,0:pag:2
http://www.nieobecni.³omatko, mia³o byæ com.pl/index.php?s=grob&id=145559
Widaæ ja na wielu zdjêciach z okresu miêdzywojennego.
Feliks Bartczuk - http://pl.wikipedia.org/wiki/Feliks_Bartczuk
Lucyna ¯ukowska - http://powstanie1863.zsi.kielce.pl/index.php?id=n20
Jan Sawañczuk - http://pl.wikipedia.org/wiki/Jan_Sawa%C5%84czuk
Aniela Mi³kowicka - http://www.wysmaz.pl/aktualnosci/mieszk … tyczniowe/
Swoj± drog±, to, id±c tropem weteranów PS, dotar³em te¿ do nazwisk weteranów 1948 roku, powstania listopadowego, a nawet spotka³em gdzie¶ nazwisko cz³owieka, ¿o³nierza wojen napoleoñskich, ¿yj±cego za czasów PS.
Temat jak najbardziej wart wydzielenia, poniewa¿ mo¿na tu zamie¶ciæ weteranów zrywów narodowo¶ciowych, z którymi mogli siê spotkaæ ich nastêpcy i zastanowiæ nad tym, jaki wp³yw takie spotkania mog³y mieæ na m³odych.
Na przyk³ad Mamert - czy nie by³ on przyk³adem postawy, jak powinni siê zachowaæ m³odzi harcerze w czasie okupacji?
Weterani I W¦ i wojny polsko-bolszewickiej to, zdaje siê, ju¿ nie ¿yj±, ale ¿yj± jeszcze weterani powstañ ¶l±skich i wielkopolskiego, no i nasi powstañcy
A co do tematu w±tku, to ogólnie wiadomo jest, co Alek Kiliñskiemu na murze Narodowego napisa³,
a mniej, chyba, to, ¿e wcze¶niej, na cokole po zdjêtym pomniku, pojawi³o siê:
Jasiu nie daj siê, podaj siê za Volksdeutscha
Offline
administrator
Posty wydzieli³em z w±tku o okupacyjnej satyrze (obok).
Pewnie co¶ dopiszê, ale trudno mi obiecywaæ, ¿e to siê stanie ju¿ dzi¶. Czasami trzeba - dla odmiany - odrobinkê popracowaæ
Offline
Je¿eli mo¿na co¶ zaproponowaæ, to zmieni³bym zakres, jaki obejmowa³by ten temat.
¦ledz±c ró¿ne informacje, zauwa¿y³em, ¿e wielu weteranów ró¿nych, historycznych okresów,
do¿y³o niemal matuzalemowego wieku, w wyniku czego, jako ¶wiadkowie historii, stanowili dla przysz³ych pokoleñ
³±cznik z przesz³o¶ci±, czêsto chwalebn± i pewnie w jakim¶ stopniu przyczyniali siê do takiego,
a nie innego obrotu sprawy.
Mo¿na by tu zamieszczaæ i weryfikowaæ ró¿ne dane, ewentualne informacje i ciekawostki o nich,
zdjêcia.
Okres jaki proponujê to, w zasadzie, XIX i pocz±tek XX wieku.
Na przyk³ad, podobno najstarsza kobiet±, która pamiêta³a okres bitew napoleoñskich, pielêgniarka w oddziale szpitalnym Armii Francuskiej, w dodatku Polka, do¿y³a do 1896 roku, prze¿ywszy 112 lat.
By³a to Józefina Mazurkiewicz.
Jednym z ostatnich polskich weteranów wojen napoleoñskich by³ Leopold Dworski ¿yj±cy w latach 1790-1892.
Podobno w 1926 roku (prze¿ywszy 134 lata!) zmar³ uczestnik bitwy pod Borodino, Mieczys³aw Krasiñski.
By³ ¿o³nierzem Napoleona, uczestnikiem powstania listopadowego i styczniowego.
Marsza³ek Pi³sudski podarowa³ mu maj±tek na kresach wschodnich za zas³ugi dla Polski.
Z drugiej strony do dzi¶ ¿yje Roman Rodziewicz, hubalczyk, ps. Roman. Urodzony 1913.
Niedawno odszed³ ostatni obroñca Westerplatte. Nadal ¿yje Józef Kowalski, ostatni, urodzony w 1900 roku, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej.
Bra³ udzia³ w ostatniej, wielkiej, bitwie kawalerii pod Komarowem.
W 2005 roku odszed³ Jan Rzepa, ostatni powstaniec wielkopolski.
Strasznie blisko mijamy siê z historia. Czasami nawet nie wiemy, jak bardzo
Offline
Użytkownik
Offline
¦wietny artyku³. Jest taka ksi±¿ka, te¿ na 70-lecie wydana, Marii Bruchnalskiej Ciche bohaterki : udzia³ kobiet w Powstaniu Styczniowem.
Niestety, pobranie tre¶ci wymaga logowania
Offline
Użytkownik
Historia po¶rednio zwi±zana z powstaniem styczniowym ale nie potrafiê tego nie przekazaæ dalej. Informacja ze strony http://www.facebook.com/pages/Dynamiczn … n-Polskich
Wzruszaj±ca historia polskiego ch³opca z Sybiru
Historia ta przytoczona by³a przez ksiêdza Ciecierskiego w jego pamiêtnikach z Sybiru z 1865 roku.
"Nad Bajka³em spotka³ on Polaka garbuska bawi±cego siê po³owem ryb. biedny ten kaleka opowiada³ mu swoje dzieje mêczeñskie. urodzi³ siê w Polsce w Berdyczowie. Za czasów konfederacji przy przechodach wojsk moskiewskich porwa³ go ma³ym ch³opcem oficer i z powózkami odes³a³ do Kijowa. Od osoby do osoby sprzedawany, dosta³ siê do kupca w g³êbi Moskwy, który go sprzeda³ na rekruta. Zosta³ wiêc ¿o³nierzem w syberyjskiej dywizji i rad by³ ze swego losu; atoli katownie przez jakie przechodzi³ u dawniejszych panów, tak nadw±tli³y jego zdrowie, ¿e jako niezdatnego do czynnej s³u¿by, odes³ano go na garnizonowego so³data do Tobolska. Tu uczu³ siê najswobodniejszym, niemal szczê¶liwym. Op³aciwszy bowiem wojskowego lekarza, wyrobi³ sobie ¿e go ca³kiem uwolniono od s³u¿by. Szy³ wiêc buty, us³ugiwa³ w ró¿nych domach i mia³ niezale¿ne utrzymanie. A¿ zdarza siê, ¿e jeden z bogatych kupców podpad³ pod s±d i mimo zabiegów, pieniêdzy i starañ mia³ byæ katowany >>Dzieñ kary nadszed³ - opowiada garbusek - a ja zwyczajem moim wyszed³em rano dla szukania zarobku. Wtm niespodziewanie chwytaj± mnie i bez s±du w oddzielnej sadzaj± turmie. Zrzucaj± ze mnie podarty ¿o³nierski p³aszcz, a natomiast cha³at kupiecki wk³adaj± i okutego ³añcuchami pod liczn± stra¿± wyprowadzaj± na rynek i tam, tam ... tam katowany by³em niewinny cz³ek za cudz± zbrodniê!. Rozerwano mi nozdrza , piêtnowano lica, i we krwi zbroczonego wrzucono w kibitkê i w te strony zawieziono>>"
[Czas. 1867 nr. 62]
Wrzuca³em w innym miejscu, wrzucê i tutaj. Poniek±d to miejsce bardzo zwi±zane z ostatnimi uczestnikami powstania styczniowego. Tobolsk, tak zwany "centralny etap" czyli wrota Sybiru - st±d kator¿ników rozsy³ano po bezkresach Imperium. Wiêzienie na kilku fotografiach z roku 1998, jak widaæ ju¿ nieczynne. Przez nie przewleczono praktycznie wszystkich syberyjskich skazañców caratu i bolszewii...
Ostatnio edytowany przez afmks (2.02.2013 22:21:07)
Offline
Użytkownik
weldon napisał:
W nawi±zaniu do wczorajszej rocznicy ... Powstañcy styczniowi, po odzyskaniu niepodleg³o¶ci, zostali uhonorowani w rózny sposób, ale najbardziej charakterystyczny z nich, to specjalne, fioletowe mundury oraz rogatywki ozdobione srebrnym or³em lub bia³o-czerwon± kokard±.
Kilku z nich do¿y³o, a nawet prze¿y³o czasy okupacji i jednym z nich by³ Mamert Wandalli, zmar³y 12 marca 1942 w Warszawie.
Spotka³em siê ze wspomnieniem, w którym pan Wandalli ...
http://histmag.org/grafika/articles4/we … 50x626.jpg
... chodzi³ podobno za okupacji w tym¿e mundurze po Warszawie, a jedynie z rogatywki odczepi³ orze³ka by - jak mówi³ - "szwabska rêka go nie pohañbi³a"...
Kozak taki
W w±tku "Warszawa Wileñska wspomnienia" (http://www.kolejkamarecka.pun.pl/viewto … id=417&p=2) pokazywa³em tak± skromn± pocztówkê:
z intryguj±c± korespondencj±: "W razie ¶mierci mej proszê wzi±æ opiekê nad moj± rodzin±. Mam nadziejê ¿e mo¿e jeszcze siê zobaczymy. Daj znaæ czy przyjecha³a moja rodzina i czy zdrowa. Mamert". No w³a¶nie... Mamert! D³ugi czas bielmo na oczach chyba mia³em. Dopiero niedawno, p. Jacek Micha³owski zwróci³ mi uwagê, ¿e mo¿e chodziæ o Mamerta Wandalli!
Na drugiej stronie tej pocztówki korespondencja napisana jest ju¿ w jêzyku rosyjskim: "Дорогой Генрихъ! Семью свою и Твою (Таню?) я выслалъ въ Калугу 28/VII. Сообщи мнѣ пріѣхали всѣ счастливо, и всѣ ли здоровы. 29 іюля Управленіе моей дороги послѣднимъ поѣздомъ переѣхало в Варшаву, гдѣ и я нахожусь. Живу въ гостиницѣ, до особаго распоряженія. Въ Лодзь поѣзда совсемъ не ходятъ и сообщеніе совсѣмъ прервано. Городъ остался подъ охраной милиціи. Непріятель находится вблизи Колюшекъ. Пожалуйста сообщи пріѣхала ли семья, а то очень беспокоюсь. Адресъ мой: Варшава, Королевская №35 уголъ Маршалковской; Совѣтъ управленія Лодзинской фабр[ичной] ж[елезной] дор[оги] (такому-то). Что далѣе будетъ со мной, то немедленно сообщу, пока пиши тотъ адресъ. По полученіи отвѣта на с/с напишу подробно о ???? (всѣмъ?). Будьте здоровы цѣлую всѣхъ, Мамерт" Wynika³oby z niej, ¿e ów Mamert pracowa³ jako jaki¶ urzêdnik na kolei fabryczno ³ódzkiej... Wiadomo, ¿e Mamert Wandalli by³ ewakuowany wg³±b Rosji, tak jak ogromna czê¶æ pracowników kolei.
Jak na razie same pytania, ¿adnych odpowiedzi. Bêdê wdziêczny za wszelkie, najmniejsze informacje. Ca³y ten w±tek jest równie¿ do prze¶ledzenia tutaj: https://www.facebook.com/photo.php?fbid … =3&theater
Offline
Moderator
weldon napisał:
Skrzyñska Lucyna 1844-1944
Lucyna ¯ukowska 1844-1944
To jest jedna i ta sama osoba.
weldon napisał:
Jan Sawañczuk 1845-1941
Na podstawie "Groby uczestników powstania styczniowego na cmentarzach Lublina" Zdzis³awa Bielenia.
http://bc.wbp.lublin.pl/dlibra/docmetad … &lp=51&QI=
Pozdrawiam serdecznie i powstañczo.
ksiezyc_nad_gieesem ...
Offline
Użytkownik
Mamert Wandali na zdjêciu nieco wcze¶niejszym ni¿ te powszechnie znane:
i krótka notatka o nim:
Ca³o¶æ za: "Ostatni z 1863 roku" pod red. W³adys³awa Dunin W±sowicza, Warszawa 1933.
Offline
Użytkownik
Co¶ takiego w³a¶nie siê pojawi³o, polecam:
Offline
Ostatnio, spaceruj±c po Pow±zkach Wojskowych i Katolickich znalaz³em, na ka¿dym po jednym, choæ wydaje mi siê, ¿e na Wojskowym widzia³em ich kilka, groby uczestników powstania styczniowego pochowanych poza kwater± powstañcz±.
Kwaterê utworzono w 1934 i wtedy przeniesiono tam prochy zmar³ych powstañców, w tym czterech kobiet.
Ciekawe dlaczego pozostawiono tych kilku poza kwater±?
Mam teoriê, ¿e pewnie nie zgodzi³y siê na to rodziny, poniewa¿ w kwaterze, w przeciwieñstwie do kwater powstañ ¶l±skich i wielkopolskiego, nie wolno by³o chowaæ wspó³ma³¿onków - ¿ona Wandallego pochowana jest obok. Chyba, ¿e znacie jakie¶ inne wyt³umaczenie?
Po Bartczuku zmar³a jeszcze Aniela Mi³owicka. W 1949.
Podobno by³a sanitariuszk± i ³±czniczk± partii Józefa Ramotowskiego „Wawra”, ale nie zosta³o to zweryfikowane.
"Wawer" by³ weteranem postania listopadowego, a pseudonim przyj±³ od nazwy miejscowo¶ci, gdzie po bitwie, tylko nie wiem której, tej z Olszynk± Grochowsk±, czy tej z marca, zwyciêskiej dla Polaków, dosta³ Srebrny Krzy¿ Orderu Virtuti Militari.
Strasznie siê ze sob± ³±cz± te losy Polaków
W 1946 ¿y³a kobieta, która zna³a oficera bior±cego udzia³ w wojnie z Moskw± z 1831 roku.
Wierzyæ siê nie chce.
Offline