Forum Stowarzyszenia
Użytkownik
Rok, w którym nie pojawi się na Facebook zdjęcie autorstwa W. Romera z wiatrakami, opisanymi jako Młynów lub ewentualnie Wola należy uznać za stracony. Już kończy się grudzień i zacząłem tracić nadzieję ... ale nie jest! rzutem na taśmę ... oczywiście zdjęcie z zachwytami jaka to piękna drzewiej była Wola/Koło/Młynów czy co tam komu w duszy gra; postanowiłem więc zlitować się nad człowiekiem i opisać dla czego w maju 1916 raczej nie był w okolicach Warszawy.
Jako, że zdjęcie o którym mówię, wraz z nieszczęśliwym opisem pochodzi z albumu wydanego przez DSH, posłużę się tym samym źródłem
"Miasto na szklanych negatywach" str.15
oto Willy Romer w mundurze podczas I wojny, podpis Boże Narodzenie 1916
proszę uwierzyć mi na słowo, na naramienniku jest oznaczenie lotnictwa i cyfra dwa (2) a na rękawie widoczny numer '56';
cyfra 2, na pagonie oznacza: 2. Festungsflieger-Abteilung a liczba 56: Feldflieger-Abteilung 56 (FFA56);
a polska wiki, informuje nas co to za zwierzę:
https://pl.wikipedia.org/wiki/Feldflieger-Abteilung_56
może to zbieg okoliczności ale z naszego ulubionego albumu o Willy Romerze dowiadujemy się, że został powołany do wojska 12 marca 1915 (str.12); czy to przypadek, że jednostka w której służył została sformowana 2 dni później, nie wiem?
w ramach akcji, cały internet szuka miejsca stacjonowania FFA56 (i to bez przesady po pomagali mi spece od I wojny z zagranicy) otrzymałem taką mapkę
dla wprawnego oka cyfra 56 jest przy zielonej kropce na wskości Mińska (Białoruskiego); zielona kropka to wg legendy Feldflieger-Abt. ; jest obok dużej rzymskiej XII, która oznacza nr armii której dowódcą był Gallwitz, szara kropka obok to Lida, miejsce stacjonowania dowództwa lotniczego XII armii w skrócie Stofl12 lub Stofl Gallwitz; data mapy czerwiec 1916, czyli Pan Romer raczej siedział w tym czasie gdzieś na terenie dzisiejszej Białorusi? a nie pętał się po Warszawskiej Woli i robił zdjęcia ?
no tak ale okolice Lidy, bo tam było dowództwo ale gdzie dokładnie? w czerwcu 1916, żołnierz FFA56 wysłał kartkę do rodziny z frontu (tzw. feldpost) korzystał z poczty polowej 85 Dywizji Piechoty Landwery (85 LIR)
tą jednostkę możemy dokładnie wskazać na mapie (wchodziła ona oczywiście w skład XII Armii gen. Gallwitza)
Najbliższe miejscowości do Bogdanowo i Wiszniew a na dzisiejszych mapach najłatwiej zlokalizować miejsce prawdopodobnego stacjonowania Willy Romera - między Krewo a Iwje ...
No dobrze, wszystko fajnie ktoś powie, to skąd się wziął cały album zdjęć, które bezsprzecznie wykonane są w Warszawie (np. Zamek Królewski czy Hale Mirowskie). Bystry obserwator dostrzeże , że wszystkie zdjęcia zostały zrobione zimą (lub późną jesienią) ludzie są grubo ubrani, śnieg na ulicach:
https://www.fotopolis.pl/newsy-sprzetow … szawa-1916
odwiedź jest w historii jego jednostki; późną jesienią 1916 w związku z zawieszeniem działań wojennych na froncie wschodnim, jednostka Romera, została przetransportowana do Flandrii (znane są zdjęcia Romera, piszę o tym "nasz ulubiony album DSH"); droga na zachód wiodła przez Warszawę; tu zapewne podczas kilkudniowej przerwy na przesiadkę, Romer zrobił swoje warszawskie zdjęcia. Chciałbym zwrócić uwagę że najpierw robił dość nudne pocztówkowe zdjęcia znanych obiektów
dopiero potem gdy odkrył dzielnicę żydowską, zrobił swoje wg mnie najbardziej unikatowe i najpiękniejsze zdjęcia z Warszawy; wydaje mi się że odkrył w Warszawie nieznany mu wcześniej świat, który zaobserwował na Kresach, świat Żydów środkowoeuropejski ze sztetli (wg mnie taki sztetl przedstawia, też zdjęcie z wiatrakami ale to moja indywidualna opinia!)
https://warszawa.wyborcza.pl/warszawa/5 … 6.html?i=2
wróćmy więc do naszego ulubionego zdjęcia z maja 1916; wiemy już że Romer raczej nie miał szans być w Warszawie ani w jej okolicach; zdjęcie jednak ma odręczny opis "wiejska droga w okolicach Warszawy" ... moi rodzice 2 tygodnie po powrocie z wakacji zacięcie się kłócą o to co jest na zdjęciu ... może Romer, po latach też zapomniał? coś mu się pomyliło? ... spokoju nie dawał mi jednak szeroki brukowany trakt; to nie jest "wiejska droga" w Europie Wschodniej! na zdjęciu wyraźnie widać dużą (ważną?) drogę, która zapewne łączyła duże ośrodki miejskie a może nawet była międzynarodowa? taka była opinia jednego z ekspertów który widział zdjęcie ... chyba nie jest możliwe żeby ktoś kto na własne oczy widział Europę Środkowo-Wschodnią podczas I Wojny pełnił taki błąd??
wydaje mi się że chyba znam odpowiedź... jest inne bardzo znane zdjęcie Romera z okresu I wojny, z Lidy
tytuł zdjęcia jak widać Käseverkäufer za google translate (nie znam niemieckiego) jest to "sprzedawca sera"...
identyfikacja nie budzi żadnych wątpliwości - Rynek w Lidzie z okresu I wojny jest dobrze obotografowany;
po umieszczeniu zdjęcia na Lidzkim forum, dowiedziałem się od "loklsów", że to nie jest żaden ser, tylko kreda (zwana glinką) do bielenia pieców... no tak, bo ser nie brudzi na biało ubrań co widać u sprzedawcy i chłopca! (i nie ma w tamtej okolicy takiego kształtu) ... taki błąd mogła chyba popełnić osoba, która nie widziała tego na żywo?? czyli ręczne opisy mogą nie pochodzić od autora zdjęć??
w załączeniu (niestety po niemiecku) fragment wywiadu z prof. Krebsem, współorganizatorem wystawy w DSH i "właścicielem" zdjęć Romera ...
https://www.dhm.de/archiv/ausstellungen … erview.htm
zdjęcie sprzedawcy sera to jego ulubione ...
aha, w sumie, to pewnie nie wszyscy wiedza o co chodzi? ... zdjęcie wiatraków, o które jest ta cała imba
Ostatnio edytowany przez marcinguzek (25.01.2020 20:13:39)
Offline
Użytkownik
My tu gadu gadu, o jakimś serze i jakieś Lidzie a tym czasem mamy się zajmować albumem ze zdjęciami Warszawy i okolic "Miasto na szklanych negatywach"
http://blog.sobanek.com/2009/Marzec/Mia … ywach.html
szczególnie interesuje nas niemiecki zwrot "Warschau Umgebung", który w wolnym tłumaczeniu znaczy: "na 100% Młynów na Woli" (wg niektórych) a dokładnie to "okolice Warszawy"; przypomnę, że odręczna notatka tej treści, znajduje się na odwrocie zdjęcia z wiatrakami; możliwe, że też jest na innych zdjęciach, bo taki opis występuje pod zdjęciami, w niemieckim archiwum bpk, które przechowuje zdjęcia Romera. Prawdopodobnie kierując się tym opisem w albumie DSH, ze zdjęciami Romera, znalazł się rozdział zatytułowany "Okolice Warszawy" a tam na stronie 124, taka oto malownicza okolica Warszawy (przepraszam za jakość)
i to samo zdjęcie z niemieckiego archiwum, z opisem
zaznaczyłem strzałką pewien element
ja się nie znam ale roox z Warszawska Identyfikacja (dzięki za wsparcie) twierdzi że to to samo! ... jak widać niemiecki zwrot "Warschau Umgebung" ma dość szerokie znaczenie
update: jakby się ktoś nie dopatrzył to ostatnie zdjęcie ma podpis 'Marktplatz in Lida' a że pochodzi ze źródła wszelkiej wiedzy o fotografii fotopolska.eu to można chyba wierzyć ? ... zdjęcie ze 'sprzedawcą sera' ma podpis 'Markt in Lida'
Lida jest ok 400km od Warszawy
https://pl.wikipedia.org/wiki/Lida
Ostatnio edytowany przez marcinguzek (12.09.2021 19:53:55)
Offline
administrator
Znakomita ta historia z Wolą (oczywiście przykro mi strasznie, że to nie tam) ale dla mnie i tak najzabawniejszym przypadkiem identyfikacji pozostaje nasza kilkuletnia walka ze zdjęciem z planu "Ulicy Granicznej". To było... A później jeszcze ŻIH też odnalazł w kadrze z tego filmu flagi znad Placu Muranowskiego... Jak widać, ogromnie szkodliwy to był film
Offline
Użytkownik
Kto nie szukał wiatraków Romera na Górczewskiej, niech pierwszy rzuci kamień
Ostatnio edytowany przez marcinguzek (25.01.2020 20:19:23)
Offline
Moderator
Teraz można podjąć próbę zlokalizowania wiatraków na podstawie dostępnych map.
Na początek uwaga ogólna - na mapach z tego okresu trudno jest w ogóle odszukać wiatraki (choć jako charakterystyczne punkty w terenie były zaznaczane na mapach). Na niektórych obszarach są ich dziesiątki (np. w rejonie Koła pod Warszawą), ale z reguły można znaleźć najwyżej kilka w obrębie arkusza mapy 1:100000. Ponieważ mapy były opracowywane na postawie wcześniejszych materiałów, więc są na nich nieraz zaznaczone wiatraki w danej chwili już nieistniejące.
Na całym arkuszu "Lida" 1:100000 z 1915r. jest zaznaczony tylko jeden wiatrak - na obrzeżach samej Lidy (czerwona strzałka na poniższych mapach). Tak więc jeżeli zdjęcie zostało wykonane w Lidzie, to chyba właśnie tam. To, że na zdjęciu są obok siebie dwa wiatraki, nie musi być sprzeczne z treścią mapy w tej skali. Droga na pierwszym planie - wg mapy boczna uliczka odgałęziająca się od dużej drogi (szosy?) - mogła być chyba brukowana. Na zdjęciu wydaje się kończyć lub zakręcać w pobliżu wiatraków, co byłoby zgodne z mapą.
Jeżeli to nie jest poprawna lokalizacja - to trzeba szukać szeroko gdzieś pomiędzy Lidą a Warszawą (przydałaby się znajomość trasy przemarszu oddziału Romera).
Zdjęcie W. Romera.
Karte des Westlichen Russland 1:100000 bez daty, ręcznie wpisany rok 1915. http://maps.mapywig.org/m/German_maps/s … 400dpi.jpg
Mapa 1:100000, WIG 1923, reprodukcja mapy niemieckiej z 1915r.
Mapa 1:100000, WIG 1926, sprawdzono w 1923r.
Nie ma już wiatraka. Obok tego miejsca zaznaczony jest młyn wodny.
Ostatnio edytowany przez J23 (28.12.2019 17:25:44)
Offline
Użytkownik
poniżej zdjęcie wiatraka w Lidzie, jak widać był to 'holender' a nie koźlak
J23 mnie nie doceniasz te dwa wpisy to krótkie podsumowanie 2 lat poszukiwań; nie chciałem zanudzać ale widzę, że muszę ...
ad. szukaninie "między Lidą a Warszawą"; nie było żadnej trasy przemarszu oddziału Romera; Romer służył w lotnictwie; sprzęt i obsługę przewożono pociągami; jak pisałem, krótki pobyt w Warszawie, późną jesienią/listopad 1916, był związany z transportem jego jednostki na front zachodni do Flandrii; wg znawców I wojny, postój w Warszawie był związany z koniecznością zmiany transportu kolejowego z szerokotorowego (rosyjski) na normalne tory; odbył się na trasie Lida-Białystok-Warszawa bez postojów, więc nie ma za bardzo czego analizować;
można natomiast przyjrzeć się pobytowi na Białorusi gdzie wg historyków Romer wykonał 250 zdjęć (tym pond 100 jest ciągle nie wywołanych)
lotniska były w sąsiedztwie torów kolejowych; miejscowości w okolicach, których typuję było lotnisko obsługiwane przez FFA56 znajdują się przy trasie kolejowej Lida-Mołodeczno (dalej Wilejka) i wzdłuż tej linii działali lotnicy FFA56, między innymi bombardując staję w Mołodecznie;
jeżeli założymy, że Romer był od początku wojny (od marca 1915) w FFA56, to został powołany do wojska w Bydgoszczy (link do historii odziały jest powyżej), następnie z tego co pamiętam przez Toruń i Suwałki, zostali przetransportowani prawdopodobnie do Grodna, potem do Lidy; warto przypomnieć że FFA56 stacjonował 100km na wschód od Lidy! także jakby czegoś szukać, to między Lidą a Iwje lub Krewo;
co zrobiłem w tym zakresie? przeszukałem prawdopodobnie większość dostępnego w internecie materiału ikonograficznego z terenów dzisiejszej Litwy i Białorusi; od północy na linii Kowno - Postawy (kiedyś znalazłem informacje że Willy Romer służył w X armii, która tam stacjonowała, okazało się jednak że to "inny" Willy Romer) a od południa: Baranowicze - Słonim -Wołkowysk - Białystok (linia rozgraniczająca działania lotnictwa XII armii nie jest dość precyzyjna na szkicu z czerwca 1916 z poprzedniego posta)
pomagali mi w tym: pracownik naukowy DSH, który specjalizuje się w tematyce "Kresów" i ma dużą prywatną kolekcję, niemieckich pocztówek z tego rejonu z okresu I wojny;
oraz Tomasz Wiśniewski - właściciel największej kolekcji ikonografii związanej z judaikami (oraz autor licznych książek o tej tematyce) - na większości zdjęć są prawdopodobnie sztetle
https://pl.wikipedia.org/wiki/Tomasz_Wi%C5%9Bniewski_(filolog)
przy okazji przeszukaliśmy też "Podlasie" bo takie opisy znajdują się też pod zdjęciami Romera (tu działa w XII armia Gellwitza, w 1915)
T. Wiśniewski jest również autorem poniżej strony z judaikami i starymi fotografiami, zakres poszukiwań pokazuje mapka
https://www.jewishbialystok.pl/region,5414.html
zwróciłem się o pomoc również do ziomkostw żydowskich z terenów dzisiejszej Litwy i Białorusi (jak powyżej, z terenów od Kowna do Baranowicz); publikują one tzw. "Yizkor books" czyli księgi pamięci z terenów gdzie mieszkali przed holocaustem; zwyczaj są tam zdjęcia również z prywatnych kolekcji dotyczące sztetli; bez rezultatu;
żeby nie było nudno, to kilka zdjęć Romera
Suwałki (data z czapy, ponownie stawiająca datowanie zdjęć Romera pod znakiem zapytania)
zdjęcie samolotu bombowego Gotha G.I (nie będącego w składzie FFA56); to dość rzadki samolot, bo wyprodukowano tylko 16 sztuk
lotnisko na którym prawdopodobnie służył Romer
uprzedzając pytania - nie wiem gdzie było; prosiłem o pomoc w identyfikacji na kilku, międzynarodowych forach, pasjonatów lotnictwa z okresu I wojny; bez rezultatu (mam około 10 zdjęć)
na koniec moje ulubione: w maju 1916 Willy Romer, po zrobieniu zdjęcia na Młynowie wszedł do jednej z chat ... tak wyglądała Wola, jeszcze 100 lat temu !
Ostatnio edytowany przez marcinguzek (29.12.2019 14:52:15)
Offline
Moderator
marcinguzek napisał:
przeszukałem prawdopodobnie większość dostępnego w internecie materiału ikonograficznego z terenów dzisiejszej Litwy i Białorusi; od północy na linii Kowno - Postawy (kiedyś znalazłem informacje że Willy Romer służył w X armii, która tam stacjonowała, okazało się jednak że to "inny" Willy Romer) a od południa: Baranowicze - Słonim -Wołkowysk - Białystok (linia rozgraniczająca działania lotnictwa XII armii nie jest dość precyzyjna na szkicu z czerwca 1916 z poprzedniego posta)
pomagali mi w tym: pracownik naukowy DSH, który specjalizuje się w tematyce "Kresów" i ma dużą prywatną kolekcję, niemieckich pocztówek z tego rejonu z okresu I wojny;
oraz Tomasz Wiśniewski - właściciel największej kolekcji ikonografii związanej z judaikami (oraz autor licznych książek o tej tematyce) - na większości zdjęć są prawdopodobnie sztetle
https://pl.wikipedia.org/wiki/Tomasz_Wi%C5%9Bniewski_(filolog)
przy okazji przeszukaliśmy też "Podlasie" bo takie opisy znajdują się też pod zdjęciami Romera (tu działa w XII armia Gellwitza, w 1915)
T. Wiśniewski jest również autorem poniżej strony z judaikami i starymi fotografiami, zakres poszukiwań pokazuje mapka
https://www.jewishbialystok.pl/region,5414.html
zwróciłem się o pomoc również do ziomkostw żydowskich z terenów dzisiejszej Litwy i Białorusi (jak powyżej, z terenów od Kowna do Baranowicz); publikują one tzw. "Yizkor books" czyli księgi pamięci z terenów gdzie mieszkali przed holocaustem; zwyczaj są tam zdjęcia również z prywatnych kolekcji dotyczące sztetli; bez rezultatu;
Przejrzałem kilkadziesiąt map 1:100000 z podobnego obszaru. Na północ, wschód i południe od Lidy nie udało mi się niczego dopasować do zdjęcia. Na zachód i południowy zachód - podobnie, choć tu można jeszcze próbować. Na razie podsuwam do sprawdzenia (może wykluczenia) Sokółkę, Odelsk i Suwałki.
marcinguzek napisał:
żeby nie było nudno, to kilka zdjęć Romera
Suwałki (data z czapy, ponownie stawiająca datowanie zdjęć Romera pod znakiem zapytania)
Akurat omawiane zdjęcie datowane jest dokładnie 1.05.1916, ale jeżeli przyjąć, że datowanie zdjęć jest niepewne (i np. zdjęcie powstało po wojnie), to poszukiwać można w bardzo różnych rejonach...
Dla oddechu - zupełnie inny wiatrak:
Offline
Użytkownik
J23 napisał:
Przejrzałem kilkadziesiąt map 1:100000 z podobnego obszaru. Na północ, wschód i południe od Lidy nie udało mi się niczego dopasować do zdjęcia. Na zachód i południowy zachód - podobnie, choć tu można jeszcze próbować. Na razie podsuwam do sprawdzenia (może wykluczenia) Sokółkę, Odelsk i Suwałki.
umknęły Ci Sokoły ... bardzo interesujące
J23 napisał:
Akurat omawiane zdjęcie datowane jest dokładnie 1.05.1916, (...)
dla tego zamieściłem zdjęcie "babci z kołowrotkiem" z napisem cyrylicą na drzwiach "rok 1912" datowanie zdjęcia jest 1.05.1916, czyli zostało zrobione dokładnie tego samego dnia co "wiatraki na Młynowie"
J23 napisał:
ale jeżeli przyjąć, że datowanie zdjęć jest niepewne (i np. zdjęcie powstało po wojnie), to poszukiwać można w bardzo różnych rejonach...
to żeby nam się nie nudziło, "bardzo różne rejony" - Częstochowa, dzisiejszy adres Al. Wolności 10 (ówczesny ul. Teatralna 24), na szczęście datowanie rozsądne 1914-18
a teraz poważnie: wydaje mi się że jednym sposobem ustalenia gdzie Romer zrobił zdjęcie wiatraków jest odnalezienie pocztówki, której reprodukcję zaprezentowałem na początku tego wątku; oczywiści napis na kartce 'Praust' - Pruszcz Gdański, to fake, dowcip na Prima Aprilis fanów Pruszcza; niemniej sama kartka jest autentyczna i może z opisu wydawcy albo z treści korespondencji uda się coś ustalić?
Podobnie było z widokówką z Sokołów. Udało się dzięki zbiorom T. Wiśniewskiego ustalić lokalizację jednego ze zdjęć Romera, opisanego tym razem przez DSH dość poprawnie "rynek małego miasteczka na Podlasiu"
https://sztetl.org.pl/pl/media/50733-zy … y&nid=1246
http://www.kolejkamarecka.pun.pl/_fora/ … 735908.jpg
Ostatnio edytowany przez marcinguzek (30.12.2019 21:01:11)
Offline
Moderator
Sokoły rzeczywiście można by dopasować (poprzednio jeszcze do nich nie doszedłem). A po sąsiedzku Jabłonka i na sąsiednim arkuszu Zambrów i Ostrów Maz.
Korzystając z map można wytypować "podejrzane" miejscowości - tzn. takie, dla których można odnaleźć elementy zgodności ze zdjęciem (Sokółka, Odelsk, Suwałki, Sokoły, Jabłonka, Zambrów, Ostrów Maz. i pewnie jeszcze inne). Kolejnym krokiem byłoby odszukanie zdjęć (pocztówek) z tych miejscowości - może dałoby się trafić na jakieś podobieństwa...
Datowanie: Na ile można zaufać dacie 1.05.1916? Bo jeżeli rok nie byłby wiarygodny, to zdjęcie mogłoby pochodzić np. z Pomorza, Kaszub lub jeszcze innych miejsc.
Pocztówka "Gruss aus Praust" jest rzeczywiście ciekawa. Napis wydaje się wypreparowany z pocztówki pokazanej na stronie http://wolneforumgdansk.pl/viewtopic.php?t=103 Może autorzy żartu byliby skłonni pokazać odwrotną stronę pocztówki lub wskazać, skąd pobrali reprodukcję?
Ostatnio edytowany przez J23 (31.12.2019 01:33:55)
Offline
Moderator
Po przeglądzie map z okresu I wojny światowej na północny wschód od Warszawy (aż po Wilno, Wilejkę, Dawidgródek) - zestaw fragmentów z miejscowościami, w których da się zauważyć pewne podobieństwo do topografii zdjęcia z wiatrakami. Na czerwono są zaznaczone możliwe lokalizacje. Czy wśród nich znajduje się ta właściwa? Żaden z wariantów nie poraża szczególną zgodnością...
Offline
Użytkownik
wow J23! robi wrażenie Twój risercz.... a ja myślałem, że zrobiłem dużo przy poszukiwaniu wiatraków
udało się ustalić prawdopodobnie lotnisko na którym stacjonowała jednostka Romera
dzięki za pomoc http://oszmianszczyzna.pl/
lotnisko polowe w czasie I wojny było w okolicy folwarku Milwinowo w pobliżu miejscowości i stacji kolejowej Bohdanów (obecnie: Bogdanovo, Багданава)
pozostałe propozycje dla "kropeczek" symbolizujących odziały lotnicze XII armii
Jednostka 43 - Juraciszki, (Juraciški, Юрацішкі)
Jednostka 45 - Bohdanów
Jednostka 56 - Trąby
Jednostka 224 - Dudy
Jednostka 230 - Iwie
wg niemieckich dokumentów dla Stofl Gallwitz/Stofl 12, czyli jednostek dowództwa lotnictwa XII armii, w której służył Romer, najbardziej południe było lotnisko Bielica (ok.30km od Lidy) na północ Krewo i Smorgonie; można dodać jeszcze Raduń na zachodzie
poniżej fragment mapy 99 pułku piechoty landwery (jednostka była w dywizji z której poczty polowej korzystała FFA56)
w ten sposób zawęziliśmy obszar po którym Romer mógł się poruszać w "celach służbowych" w 1916; (to i tak, ok. 170 km od najbardziej oddalonych punktów); na tych terenach bym się skupił przy próbach identyfikacji zdjęć, które są w katalogu Romera, opisane często jako "okolice Warszawy" lub "Podlasie"
Ostatnio edytowany przez marcinguzek (12.01.2020 14:06:40)
Offline
Moderator
Problem w tym, że w tym zawężonym obszarze nie udało mi się znaleźć na mapach miejsc choć trochę pasujących do zdjęcia z wiatrakami...
Offline
Użytkownik
Link poniżej zawiera informacje m.in. o miejscach gdzie znajdowały się młyny ponad 100 lat wcześniej ale może coś się Wam przyda.
http://pbc.biaman.pl/Content/13820/8.%2 … arafii.pdf
Offline
Użytkownik
EwaH napisał:
Link poniżej zawiera informacje m.in. o miejscach gdzie znajdowały się młyny ponad 100 lat wcześniej ale może coś się Wam przyda.
http://pbc.biaman.pl/Content/13820/8.%2 … arafii.pdf
mam coś nowszego 4 tomy
https://polona.pl/item/powiat-oszmiansk … o:metadata
https://polona.pl/item/powiat-oszmiansk … o:metadata
https://polona.pl/item/powiat-oszmiansk … o:metadata
https://polona.pl/item/powiat-oszmiansk … o:metadata
tom 3:
w 1898 było 27 wiatraków, nie podejrzewam żeby ta liczba znacząco spadała do 1916?
znajdźmy je?
Ostatnio edytowany przez marcinguzek (14.01.2020 12:40:43)
Offline
Moderator
Udało mi się znaleźć trochę wiatraków w powiecie oszmiańskim i okolicach. Raczej mało pasują do zdjęcia Romera...
Poniżej fragmenty map 1:100 000 z lat 1914 - 1917.
Fragment arkusza (R 23) Miedniki (pn-zach od Oszmiany) - 1 wiatrak:
Fragment arkusza (T 23) Iża (pn-wsch od Oszmiany) - 6 wiatraków:
Fragment 1 arkusza (T 24) Smorgonie (wsch od Oszmiany) - 1 wiatrak:
Fragment 2 arkusza (T 24) Smorgonie - 2 wiatraki:
Fragment arkusza (R 25) Lipniszki (pd-zach od Oszmiany) - 1 wiatrak:
Fragment 1 arkusza (T 25) Wołożyn (pd-wsch od Oszmiany) - 10 wiatraków:
Fragment 2 arkusza (T 25) Wołożyn - 1 wiatrak:
Fragment 3 arkusza (T 25) Wołożyn - 1 wiatrak:
Na arkuszu Wołożyn w wersji WIG z 1925r. zaznaczonych jest jeszcze więcej wiatraków.
http://igrek.amzp.pl/result.php?cmd=id& … cat=WIG100
Ostatnio edytowany przez J23 (16.01.2020 21:44:43)
Offline
Użytkownik
gosh! J23 jestem pełen podziwu! zadałem pytanie rodowitym Białorusinom z okolic Lidy i byli bezradni w sprawie wiatraków, GRATULACJE!
jak dla mnie Dubina (Wierszycka) wg planu rozmieszczania jednostek mogła tam stacjonować teoretycznie FFA45 (FFA56, Romera w Bohdanowie);
to jest tylko 30km od lotniska w folwarku Milwinowo, wygląda jakby był brukowany trakt ...
(czerwone kółko to oznaczenie wsi z serwisu mapowego a nie lokalizacja wiatraków ze zdjęcia Romera)
i mapa w większej skali
http://igrek.amzp.pl/11806397
Ostatnio edytowany przez marcinguzek (17.01.2020 00:01:19)
Offline
Moderator
Na skupisko wiatraków w Dubinie zwróciłem uwagę już podczas pierwszego przeglądania map, ale nie bardzo mi pasowała brukowana droga ze zdjęcia. W Dubinie trakt omija domy, a droga przez wieś zaznaczona jest jako normalna droga. Poza tym nie widziałem dokładniejszej mapy z bardziej precyzyjnym zaznaczeniem wiatraków.
Patrząc na dokładniejszą mapę można zauważyć dużą zgodność topografii miejsca. Na zdjęciu bliższy wiatrak jest nieco bardziej odsunięty od drogi niż wiatrak dalszy - co zgadza się z mapą. Dalej droga na zdjęciu wydaje się zamknięta nasypem - na mapie skręca w prawo. No i może najważniejsze - w tle widać domy delikatnie skręcające w lewo - i tak właśnie jest na mapie. To dosyć charakterystyczny szczegół.
Do weryfikacji potrzeba zdjęcia lub opisu rozstrzygającego, czy przestrzeń między domami mogła w tym miejscu być brukowana.
Offline
Użytkownik
Myślę J23, że Twoje znależisko jak najbardziej pasuje. Od kilku dni wpatruję się w mapy w poszukiwaniu wiatraków ale tego miejsca nie dostrzegłam. Ale się napracowałeś... aż nie wiem jak wyrazić swój podziw
Offline
Moderator
Poza brukowaną drogą jest jeszcze inna trudność. Na zdjęciu domy są skierowane dłuższymi ścianami w kierunku drogi. Na współczesnym zdjęciu satelitarnym Dubiny większość domów w tej okolicy stoi szczytem w kierunku drogi. Domy mogły się zmienić, ale czy również sposób zabudowy?
Wciąż mi się wydaje, że droga ze zdjęcia bardziej pasuje do jakiejś bocznej ulicy na obrzeżach miasteczka...
Offline
Użytkownik
Nie było mnie kilka dni w necie ... przepraszam za zamieszanie; cała mapa Wołożyna i okolic
http://igrek.amzp.pl/details.php?id=3739
nie będzie chyba dla nas zbyt przydatna; choć jest tam rzeczywiście dużo wiatraków (może większość z powiatu Oszmiańskiego), to niestety te tereny były w 1916 ciągle zajęte przez Rosjan; Niemcy zdobyli je dopiero w 1917;
na zachodzie, na skraju tej mapy jest stacja kolejowa Listopady; to jedno z nielicznych miejsc wymieniane w źródłach kontekście FFA56; 21.06.1916 został tam zestrzelony samolot FFA56 i zginęło 3 lotników z FFA56; było to za linią frontu podczas ataku na stacje w Mołodecznie; (Niemcy po zdobyciu tych terenów postawili "swoim" ładny pomnik - nawet kiedyś widziałem zdjęcie)
Ostatnio edytowany przez marcinguzek (20.01.2020 23:07:54)
Offline