Forum Stowarzyszenia
administrator
Wiadomo, nie taki to ³atwy temat. Mo¿na siê pomyliæ. B³±dziæ jest rzecz± ludzk± - jednak druga czê¶æ tego powiedzenia brzmi: ale trwaæ w b³êdzie, diabelsk±
Niestety, czêsto nie czytam ksi±¿ek od pocz±tku do koñca. Zdarza mi siê to czyniæ od ¶rodka na boki, od koñca do pocz±tku albo jeszcze bardziej fantazyjnie. St±d dopiero wczoraj wykopa³em poni¿szy planik. ¬ród³o jest znakomite: Ruta Sakowska, Ludzie z dzielnicy zamkniêtej, PWN 1993 s. 34
Ca³kiem za darmochê, do³o¿ê jeszcze informacjê ze stron 44 i 45:
W listopadzie 1940 r. granice getta bieg³y: na pó³nocy — wzd³u¿ ulic: Kolskiej, Okopowej, Dzikiej, Stawek, ¯oliborskiej; na wschodzie — wzd³u¿ Konwiktor-skiej, Zakroczymskiej, Freta, ¦wiêtojerskiej, Nalewek, zachodniej ¶ciany pa³acu Mostowskich, ul. Bielañskiej, T³omackie, Rymarskiej; przy ul. Ptasiej granica getta wcina³a siê w±skim klinem do Ch³odnej, wzd³u¿ po³udniowej ¶ciany pl. Mirowskiego do pl. ¯elaznej Bramy i dalej - wzd³u¿ Granicznej i Zielnej; na po³udniu — wzd³u¿ Z³otej, Towarowej, Karolkowej do zachodniej i pó³nocnej granicy cmentarza ¿ydowskiego.
Z³ota, Towarowa, Kercelak w getcie, kawa³ Karolkowej (i jeszcze parê drobiazgów)... Tak daleko nawet zarz±dzenie Fischera nie posz³o. Czy to mnie siê wszy¶ciutko pokie³basi³o, czy mo¿e... ?
Dziadkowie przez ponad rok mieszkali w getcie - tak przynajmniej wynika z powy¿szych rewelacji.
Offline
miglanc
Niby tak, ale zdjêcie z budowy muru na ¯ytniej przy Okopowej te¿ by³o trochê zaskakuj±ce.
Generalnie, mamy jeszcze roboty na ³adne parê lat, ¿eby co¶ troszê poustalaæ
Offline
Moderator
Z tego planu wynika, ze mój Tato te¿ mieszka³ w getcie. Cholera nic mi o tym nie mówi³. Zapomnia³, czy przemilcza³ ?
Offline
administrator
roox napisał:
zdjêcie z budowy muru na ¯ytniej przy Okopowej te¿ by³o trochê zaskakuj±ce
Zaskakuj±ce (nas), ale logiczne. W koñcu mury wokó³ Seuchensperrgebiet budowano ju¿ od kwietnia 1940. I patrz±c z tego punktu, ten mur powinien tam byæ.
O ile mogê przypuszczaæ, ¿e np. Z³ota, czy Konwiktorska bior± siê na tym planie z tego, ¿e oparto siê jedynie na - nieco pó¼niej modyfikowanym - wykazie ulic z zarz±dzenia Fischera, to dotarcie przez autora obrazka z murem getta na Towarow±, czy odcinek Karolkowej na po³udnie od Mireckiego, nieco trudno mi zrozumieæ. Ale w koñcu on siê chyba opar³ na przytaczanym przeze mnie tek¶cie...
Offline
administrator
W nieodleg³ym zak±tku forum, Darek zamie¶ci³ ok³adkê broszurki, któr± siê tu ju¿ kiedy¶ trochê zajmowa³em Autor znakomity, o zawarto¶ci s±dzê, co s±dzê - wszak mi wolno. Ale co to my tam pod nazwiskiem autora widzimy?
Ano, ten sam fantazyjny planik, od którego zacz±³em niniejszy w±tek. Mury getta na Z³otej, Srebrnej, Towarowej, Karolkowej, Konwiktorskiej, brama w pó³nocno-zachodnim naro¿niku Kercelaka...
Przypadkiem wiem, sk±d ten arcyciekawy plan siê wzi±³. Powsta³ najprawdopodobniej w USA (z daleka lepiej widaæ?) a opublikowano go w roku 1943 w opracowaniu The Black Book of Polish Jewry. An Account of the Martyrdom of Polish Jewry Under the Nazi Occupation
Offline
Użytkownik
Co do granic getta to ja te¿ mam zagadkê:
Jest to dosyæ znane zdjêcie z rogu ulicy ¦wiêtokrzyskiej i Marsza³kowskiej. Z ty³u "Magazyn B³awatny" Jana Tarnowskiego i Ska przy ulicy Marsza³kowskiej 133. Wygl±da to na budowê muru getta, ale na ulicy ¦wiêtokrzyskiej, wedle map w ksi±¿ce "Getto Warszawskie" (Barbara Engelking; Jacek Leociak (2001)) i mapek powy¿ej, w roku 1941 mur getta sta³ o ulicê dalej miedzy ulicami Zielon± i Bagno. Czy zdjêcie to pokazuje pocz±tkow± pozycjê muru getta na ulicy ¦wiêtokrzyskiej który zosta³ pó¼niej przesuniêty?
Offline
administrator
Takie mury, w ró¿nych dziwnych miejscach, budowano bodaj¿e od pocz±tku marca 1940 (na ogó³ mówi siê, ¿e od kwietnia - nie dam sobie niczego ucinaæ, ale chyba parê dni temu widzia³em u Ringelbluma datê marcow±). Stawiano je na obrze¿ach strefy zamieszkania dla ¯ydów, nosz±cej potoczn± nazwê Seuchensperrgebiet. Istnieje wiele takich ciekawych zdjêæ - choæby z Placu Zamkowego, Marsza³kowskiej przy Pró¿nej, Okopowej na wylocie Zegarmistrzowskiej... Oczywi¶cie, po utworzeniu getta, te mury zosta³y rozebrane.
Offline
miglanc
Jest taka fotka cykniêta z drugiej strony muru
i inna, podobna zrobiona nieco bli¿ej muru, autorstwa bodaj¿e Jana Karskiego.
Offline
administrator
Tego akurat nie mia³em. ¦licznie dziêkujê
Offline
miglanc
roox napisał:
i inna, podobna zrobiona nieco bli¿ej muru, autorstwa bodaj¿e Jana Karskiego.
No w³a¶nie ta
Offline
administrator
Proszê, zdjêcie mam od niepamiêtnych czasów a bramê zauwa¿y³em dopiero teraz - pierwszy raz na poprzednim, tam jest lepiej widoczna.
Offline
administrator
I znów siê muszê podzieliæ wra¿eniami z konfrontacji planu (z powa¿nego - niestety, ¼ród³a) z innymi ¼ród³ami. Na najwa¿niejszym (dla mnie) planie z ksi±¿ki Engelking/Leociaka, zaznaczony jest obszar Seuchensperrgebiet. Mam w³a¶nie przed oczyma co¶, co siê nazywa "Wyja¶nieniem dotycz±cym zarz±dzenia pe³nomocnika dystryktu dla m. Warszawy z dn. 7 VIII 1940 r. w sprawie dzielnicy mieszkaniowej dla ¯ydów". Punkt pierwszy okre¶la granice "czê¶ci miasta otoczonej murem odgradzaj±cym". Niestety, s± rozbie¿no¶ci - i sk³onny jestem bardziej wierzyæ s³owu pisanemu. Ró¿nice widaæ w dwóch fragmentach. U Leociaka granica od skrzy¿owania Okopowej z Pow±zkowsk± skrêca od razu w Dzik± - dokument wspomina o M³ociñskiej i B³oñskiej. Drugi obszar, to okolice Bielañskiej - na planie Sperrgebiet koñczy siê na Bielañskiej, wspomniane Wyja¶nienie prowadzi granicê D³ug±, Hipoteczn±, Placem Teatralnym... (M. Fuks Adama Czerniakowa dziennik getta warszawskiego, s. 143)
Offline
administrator
Wracaj±c jeszcze do poprzedniego planu. Owszem, Karolkowa i Kercelak mia³y siê znale¼æ w getcie. Karolkow± umieszczono w zamierzeniach prawdopodobnie tu¿ przed podpisaniem zarz±dzenia o utworzeniu getta i byæ mo¿e w pierwotnych planach - które w pa¼dzierniku-listopadzie 1940 znacznie korygowano - ona w getcie by³a przewidziana. Kercelak mia³ znajdowaæ siê w getcie, Czerniaków zosta³ powiadomiony o jego wy³±czeniu w dwa dni po otrzymaniu zarz±dzenia - 14 pa¼dziernika 1940.
Offline
administrator
A teraz konkurs. Czego¶ tam sobie niedawno szuka³em, zagl±dam do planu Leociaka... Jest b³±d, spory. Absolutnie nie obwiniam o to p. Leociaka, prawdopodobnie wykonawca zasugerowa³ siê pewnym ogólnodostêpnym - i ca³kiem oficjalnym - planem, na którym ten¿e b³±d egzystuje i ma siê ca³kiem nie¼le (to jest podpowied¼, choæ bardzo mêtna ). Omy³ka polega na wy³±czeniu z getta ca³kiem sporego fragmentu terenu. Niestety, obecna udoskonalona wersja ortofotomapy wci±¿ nie oferuje pomiaru odleg³o¶ci, wiêc nie podam dok³adnej powierzchni - ale chodzi o obszar kilkuhektarowy. No, kto zgadnie, gdzie to?
Dodam, ¿e rzecz jest banalna - powinno to krzyczeæ, waliæ po oczach... A ja siê na ten plan gapiê od lat ju¿ paru i zauwa¿y³em ten drobiazg dopiero teraz
Offline
administrator
Temat nie jest ciekawy, czy pytanie za trudne? Dobrze, podpowiem. "Amerykañskie" plany z ksi±¿ki Sakowskiej, czy broszury Jagielskiego, ten akurat fragment terenu pokazuj± prawid³owo - w getcie.
(i nie mam na my¶li Kercelaka )
Offline
Moderator
My¶lisz ¿e tak ³atwo znale¼æ broszurê Jagielskiego, ostatnio widzia³em j± pó³ roku temu Z ksi±¿kami powoli robi siê jak ze zdjêciami na dysku, szczególnie po wizycie w antykwariacie
Offline
Użytkownik
O tym, ¿e obszar getta (a wiêc granice) zmienia³ siê nie trzeba nikomu t³umaczyæ. I zapewne g³ównie z tego faktu wynikaj± ró¿nice w spotykanych mapkach. S±dzê, ¿e celowym by³oby w tym w±tku zamieszczaæ te ró¿ne wersje planów. Bardziej wtajemniczeni mieliby sposobno¶æ ew. komentowaæ. Np taki plan:
To, ¿e brama by³a przy ¯elaznej, a nie przy Waliców to i ja wiem
A co do konkursu - I z tegi te¿ powodu zaczynam siê baæ - nanios³em jakie¶ granice na jeden z planów i teraz mo¿e siê okazaæ, ¿e robota pójdzie w kosmos
Ostatnio edytowany przez polex (19.11.2009 21:51:05)
Offline
Moderator
Przy Placu Bankowym?
Offline
administrator
A, to st±d Amerykanie wziêli swoj± natchnion± wizjê To jest plan wed³ug wersji z 12 pa¼dziernika (mówiê o Kercelaku, jak by³o z Karolkow± w ogóle nie wiem, to chyba ewidentna pomy³ka) - dwa dni pó¼niej by³a ju¿ ona nieaktualna, ale w gazecie, jak widaæ, siê znalaz³a. Czerniaków wspomina sporo o niezgodno¶ci ró¿nych wersji pierwotnych planów - rozbie¿no¶ci istnia³y nawet pomiêdzy zarz±dzeniem Fischera a dostarczonymi mu równocze¶nie planami... Tych korekt, jeszcze przed zamkniêciem getta, by³o sporo. Przyznam, ¿e ich jeszcze dok³adnie nie znam
Darku, ok³adka broszurki p. Jagielskiego jest do wgl±du na poprzedniej stronie w±tku, nie musisz szukaæ
Offline
administrator
Daros napisał:
Przy Placu Bankowym?
O, tego nie zauwa¿y³em Teraz bêdê mia³ w±tpliwo¶ci...
Nie, nie to mia³em na my¶li. Natomiast powierzchnia terenu, o który mi chodzi, wydaje siê ca³kiem zbli¿ona.
Offline