Kolejka Marecka - zaciekawiamy Warszawą



Forum Stowarzyszenia

Ogłoszenie

Aktualności - www.facebook.com/sopw.kolejka.marecka Aktualności - www.facebook.com/sopw.kolejka.marecka


#1 20.10.2018 12:54:47

marcinguzek

Użytkownik

Zarejestrowany: 5.07.2017
Posty: 403

Wolska 44 młyn, którego nie było?

Co pewien czas w artykułach o przedwojennej Warszawie (a także na funpage na Facebook) prezentowane jest zdjęcie z Archiwum Państwowego w Warszawie.
http://bi.gazeta.pl/im/f0/d1/14/z21830640IH,Mlyn-Motorowy-przy-ul--Wolskiej-44.jpg
Opis zdjęcia teoretycznie nie budzi zastrzeżeń "Młyn motorowy, Wolska 44", po prostu taki napis widnieje na szyldzie.
Ten sielski obrazek wpisuje się dobrze w legendę "wiejskiej Woli" która była na pograniczu Warszawy. Ale czy na pewno taki młyn stał tej okolicy?

Zaczynimy od datowania zdjęcia AP Warszawa twierdzi, że to lata 1915-17 czyli niemiecka okupacja Warszawy podczas I wojny. Trochę jednak nie pasuje widniejący na szyldzie napis: "Związek Robotniczych Spółdzielni Spożywców". Wiki podaje, że organizacja pod tą nazwą istniała dopiero od 1922
https://pl.wikipedia.org/wiki/Zwi%C4%85 … dzielczych

No dobrze powie ktoś, co za różnica 1922 czy 1917? Problem w tym, że ten odcinek Wolskiej został dobrze "obfotografowany" i w Referacie Gabarów są zdjęcia z okolicy poczynając na słynnym "Pałacyku Michla" (dom Michlerów, Wolska 40) a skończywszy na nie mniej słynnym "harabiaku" (Wolska 54)... trochę trudno uwierzyć, że w rejonie tak ścisłej zabudowy dało się wykonać to zdjęcie? (nie ważne czy w 1915 czy 1925, nawet zakładając, że ów młyn nie stał przy samej ulicy tylko gdzieś w głębi posesji).

ten fragment ulicy Wolskiej na filmiku zmontowanym przez funpage Jestem z Woli na podstawie zdjęć z Gabarytów
https://youtu.be/P_hC_Tuby_M?t=259

najwięcej wątpliwości budzi sama posesja Wolska 44
https://www.warszawa.ap.gov.pl/referat_gabarytow/galerie/Wolska2_galeria/duze/6474.jpg
wprawdzie zdjęcie jest datowane na 1938 ale widoczna kamienica wygląda na "secesyjną" najpóźniej z początku XX w. ?

Po tych wątpliwościach przyjrzałem się bliżej owemu "Związkowi Spółdzielczemu". To była duża organizacja o czym można przekonać się z międzywojennej prasy i wydawnictw przez nią publikowanych (m.in "Spółdzielca"). Trudno uwierzyć żeby cała ta działalność miała miejsce w okolicach przedstawionych na zdjęciu z młynem. Jak wynika z Wikipedia w działalność tej "Spółdzielni" był zaangażowany Bolesław Bierut, który wymieniony jest w stopce jednego z wydawnictw z adresem Wolska 44
https://images91.fotosik.pl/59/5da0f43f6d3c0691gen.jpg

Artykuł z Kuriera Warszawskiego z 1925 pokazujący "zasięg" działalności
https://images90.fotosik.pl/59/a1c3493c537027ddgen.jpg

a dla bardzo zainteresowanych (a może tych którzy ciągle nie wierzą ze na Wolskiej 44 było raczej coś innego) sprawozdanie z działalność z rok 1920 wraz z adresem siedziby
https://images91.fotosik.pl/59/18e327ba2deafbd8med.jpg
cała treści tu: http://mbc.cyfrowemazowsze.pl/dlibra/do … a?id=29001

Podsumowując: zdjęcie przedstawia młyn należący do "Związku" który miał siedzibę na Wolskiej 44 ale jego lokalizacja była zapewne inna (na pewno nie jest to zdjęcie wykonane, na Wolskiej, "od ulicy")
Nie jestem wielkim znawcą ale pobieżna analiza planu Lindleya (1897), planu z nr działek z 1936 (historyczna UM) oraz zdjęć lotniczych z 1935 i 1945 nie bardzo pokazuje żeby takie zabudowania, w ogóle występowały w tej okolicy? (między Staszica a Płocką, nawet zakładając, że zdjęcie pokazuje wjazd od strony Górczewskiej na posesję albo od Staszica). Pozostawiam to jednak do oceny specjalistów w tej dziedzinie, których na Kolejce nie barkuje

Ostatnio edytowany przez marcinguzek (6.04.2019 16:16:23)

Offline

 

#2 23.10.2018 09:05:49

chrisfox

administrator

status 1
GG? ni mom i nie bede mioł
Skąd: z getta
Zarejestrowany: 8.03.2007
Posty: 11918
WWW

Re: Wolska 44 młyn, którego nie było?

Niestety, w niczym nie pomogę, chciałbym jedynie podziękować za poruszenie tego tematu. Zawsze, patrząc na to zdjęcie, mocno byłem zaintrygowany, czy to aby na pewno tam. Może się teraz dowiem


Rozczyn dzieł Marksa wlany w bydląt czaszki
Wytwarza z mózgiem przedziwną miksturę

Offline

 

#3 27.10.2018 17:56:30

marcinguzek

Użytkownik

Zarejestrowany: 5.07.2017
Posty: 403

Re: Wolska 44 młyn, którego nie było?

Na wstępie chciałbym stwierdzić, że Ameryki nie odkryłem; Warszawa1939 poruszała temat błędnej lokalizacji już kiedyś (Kuba) a Ryszard Mączewski zwrócił uwagę na to że ten "Związek Spółdzielców", z szyldu działał w innych latach, niż datowanie APW.

Wydaje mi się że dobrym tropem będzie prześledzenie materiałów ZRSS? może w jakimś sprawozdaniu pojawi się adres tego młyna? przy okazji żeby sobie zdać sprawę jak duża była to organizacja: w 1925, kiedy połączyła się z innymi organizacjami spółdzielczymi i powstało "Społem", ZRSS zrzeszał 115 spółdzielni i miał 168 tys. członków...  niestety "książki adresowe" z okresu powstania zdjęcia nie są zbyt pomocne; znalazłem zestawienie młynów w Warszawie z 1916 oraz 1926. Można założyć, że związek nabył młyn istniejący? W 1916 były 4 młyny na Górczewskiej, której okolice co pasowałby do zdjęcia, niestety nie podano dokładnych adresów. Są też inne adresy w "okolicy Wolskiej" (Młynarska, Płocka)

W  książce z 1926 nie ma żadnego młyna który by należał do jakiejkolwiek spółdzielni; można by założyć, że ZRSS był właścicielem młyna, który kupił po 1919 i sprzedał przed 1926? (np. młyn nieopłacalny itp.) nie znalazłem jednak adresów, które pasowałby do zdjęcia "młyna motorowego". Młyny były na  Staszica 15 i 17 (potem Staszica 7 adres hipoteczny 5378  i 5379 co ciekawe w taryfie 1930 i na planie z 1936 do posesji należy część działki 3111b czyli posesji "młyna Michlera", Wolska 40). Młyn na tej posesji działał w latach 1923-27 i należał do braci Grilf; (wg RHA AP w Warszawie: sygn 16/496, Młyn Zbożowy Bracia Gilf, ul.Staszica 15, 1923-1927, RHA XIII-23) oraz Staszica 17: sygn.13/23, Młyn Walcowy Elektryczny Łabęcki, Arliński i Ska, J.Łabęcki, A.Arliński, S.Rozenblit, ul.Staszica 17 (dawniej Nowowolska), 1921-1923, RHA XVI-496. Zresztą piekarnia była tam i po II wojnie (prawdopodobnie wykorzystując infrastrukturę przedwojenną?)

zdjęcia z Gabarytów, podobnie jak na Wolskiej, nie pozwalają mi sobie wyobrazić zabudowań młyna motorowego ze zdjęcia, w tej okolicy:
https://www.warszawa.ap.gov.pl/referat_gabarytow/galerie/Staszica_galeria/duze/5809.jpg

widok Staszica, z bramą do młyna w głębi, to nie jest raczej okolica przypominająca zdjęcie "młyn motorowego" Marcinkowskiego; zakładając nawet, że zdjęcia dzieli 15 lat różnicy
https://www.warszawa.ap.gov.pl/referat_gabarytow/galerie/Staszica_galeria/duze/5807.jpg

Niestety nie mieszkam w Polsce więc mam ograniczone możliwość "poszukiwań". Co można by zrobić? w AAN znalazłem: 2/1265/0 Robotnicze organizacje spółdzielcze  (AAN) Związek Robotniczy Stowarzyszeń Spółdzielczych:deklaracje, okólniki, listy kandydatów do Zarządu, odezwy, korespondencje sygn. 2/1265/0/1/128/I t.1 może zachowała się informacja o młynie/młynach należących do związku? mając adresy łatwiej było by szukać?

Jak pisałem wcześniej w Związku udzielał się towarzysz Bierut więc ma niezłą bibliografię, w szczególności interesująca wydaje się książka : Stanisław Piechowicz, Związek Robotniczych Stowarzyszeń Spółdzielczych 1919-1925, Zakład Wydawnictw CRS, Warszawa 1963; może tam znajdziemy jakieś wskazówki?

Ostatnio edytowany przez marcinguzek (9.03.2019 15:37:05)

Offline

 

#4 28.10.2018 15:10:10

J23

Moderator

Zarejestrowany: 18.08.2013
Posty: 1665

Re: Wolska 44 młyn, którego nie było?

Ciekawy jest tor wchodzący łukiem przez bramę. Nie wygląda na bocznicę kolei normalnotorowej - raczej na tor kolejki gospodarczej, kończący się przy murowanym budynku lub biegnący dalej gdzieś na zaplecze. Brak rampy czy czegoś w tym rodzaju, za to wóz konny jakby stał na tym torze niczym improwizowany "tramwaj konny"...

Sam młyn nie musiał znajdować się w Warszawie - mogły to być okolice, których nie obejmują plany miasta.

Offline

 

#5 28.10.2018 16:16:51

marcinguzek

Użytkownik

Zarejestrowany: 5.07.2017
Posty: 403

Re: Wolska 44 młyn, którego nie było?

J23 napisał:

Sam młyn nie musiał znajdować się w Warszawie - mogły to być okolice, których nie obejmują plany miasta.

po wrzuceniu do warszawskiego przedwojennego RHA, frazy "młyn motorowy", pokazują się tylko adresy "pozawarszawskie" ... jakby w Warszawie w ogóle nie używano, w tym czasie, takiej nazwy (archaizm?)
https://www.warszawa.ap.gov.pl/wyszukiw … index.html
na NAC są zdjęcia Marcinkowskiego z Łowicza, więc może nie tylko "za planem miasta" ale w ogóle nie w Warszawie? (ZRSS był organizacją ogólnopolska)

mam jeszcze taki pomysł: Marcinkowski zrobił zdjęcia elewatorów na Prądzyńskiego ok 1920; może ten młyn był elementem infrastruktury elewatorów? i spółdzielcy "otrzymali go" od władz po I wojnie?  (PPS, z którym ZRSS był związany  miał w Warszawie bardzo duże wpływy); wyjaśniało by to brak wzmianek w "książkach adresowych" - młyn działał na "własne potrzeby" a szyld odsyłał do "centrali" na Wolskiej?
http://bi.gazeta.pl/im/77/d1/14/z21830263IH,Elewatory-zbozowe-przy-ul--Bema--Na-pierwszym-plan.jpg

Offline

 

#6 28.10.2018 23:32:02

J23

Moderator

Zarejestrowany: 18.08.2013
Posty: 1665

Re: Wolska 44 młyn, którego nie było?

Jeśli młyn był w okolicach Prądzyńskiego, to trochę dziwne, że w tle nie "załapał się" żaden wyższy obiekt (budynek, komin, itp.). Okolica na zdjęciu młyna wygląda na peryferyjną, wiejską (drewniane budynki, jakieś drzewa za płotem).

Nad otwartymi drzwiami coś jakby zatarty napis (ostatnia litera P, może SKLEP?).

Offline

 

#7 29.10.2018 22:08:23

J23

Moderator

Zarejestrowany: 18.08.2013
Posty: 1665

Re: Wolska 44 młyn, którego nie było?

marcinguzek napisał:

Jak pisałem wcześniej w Związku udzielał się towarzysz Bierut więc ma niezłą bibliografię, w szczególności interesująca wydaje się książka : Stanisław Piechowicz, Związek Robotniczych Stowarzyszeń Spółdzielczych 1919-1925, Zakład Wydawnictw CRS, Warszawa 1963; może tam znajdziemy jakieś wskazówki?

Przejrzałem w bibliotece tę książkę. Wynika z niej m.in., że gospodarcze znaczenie powstałego w listopadzie 1919r. Związku Robotniczych Stowarzyszeń Spółdzielczych (ZRSS) było stosunkowo niewielkie, choć skupiał on wiele organizacji spółdzielczych w całym kraju i miał sporo członków (istotne były cele ideologiczne). Związek zajmował się przede wszystkim dystrybucją żywności (prowadził sklepy, w mniejszym stopniu hurtownie), a nie jej produkcją. Autor podaje na podstawie sprawozdania za rok 1921, że pod koniec 1921r. stowarzyszenia zrzeszone w ZRSS prowadziły 14 piekarni, 4 warsztaty szewskie, 1 stolarnię, 1 koszykarnię, 1 ogród warzywny i 1 tokarnię. Nie jest tu wymieniony żaden młyn.

Mąka jako jeden z podstawowych produktów pozyskiwana była ze źródeł państwowych oraz kupowana na wolnym rynku. W książce znajdujemy takie zdanie: "Częściowo (ZRSS) otrzymywał ją z własnego młyna w Jeziornie, zakupionego i uruchomionego w 1923r.". Uruchomienie własnego młyna w maju 1923r. jest również odnotowane przez autora w kalendarium ważnych wydarzeń. Wygląda na to, że był to jedyny młyn, którego właścicielem był ZRSS, istniejący pod tą nazwą do kwietnia 1925r.

W danych Archiwum Państwowego
https://www.warszawa.ap.gov.pl/wyszukiw … search.php
można znaleźć adnotację:

Młyn Walcowy Kazimierza Jarosza i Jana Siudzińskiego, Jeziorna pow. warszawski, lata 1920-1923

co by się zgadzało z datą nabycia młyna przez ZRSS.

Ostatnio edytowany przez J23 (29.10.2018 22:09:34)

Offline

 

#8 29.10.2018 23:57:05

marcinguzek

Użytkownik

Zarejestrowany: 5.07.2017
Posty: 403

Re: Wolska 44 młyn, którego nie było?

J23 napisał:

"Częściowo (ZRSS) otrzymywał ją z własnego młyna w Jeziornie, zakupionego i uruchomionego w 1923r."

Gratulacje czyżbyśmy byli "w domu" ?

mapa topograficzna Jeziorny aktualizacja 1929 ale podkład 1890... jest wiatrak, koło torów wąskotorówki?
https://images92.fotosik.pl/65/a03129dbc36d3386gen.jpg

cała mapa pod linkiem:
http://igrek.amzp.pl/13282

myślę, że gdzie jak gdzie ale na Kolejce Mareckiej to znajdzie się ktoś kto nam pomoże w sprawie Kolejki Wilanowskiej (i ewentualnej bocznicy do młyna)?

Ostatnio edytowany przez marcinguzek (30.10.2018 00:47:45)

Offline

 

#9 30.10.2018 02:57:02

J23

Moderator

Zarejestrowany: 18.08.2013
Posty: 1665

Re: Wolska 44 młyn, którego nie było?

Chcąc sprawdzić, jak miejsce w okolicy wiatraka wygląda obecnie i mając nadzieję, że może budynek młyna jeszcze istnieje, otworzyłem zdjęcie satelitarne...

Niestety - w miejscu posesji zaznaczonej na mapie przy wiatraku jest tylko pole, ani śladu budynków (i to już w 1976r.). Poniżej kilka obrazków jako dokumentacja.

Fragment mapy z 1931r. z zaznaczoną posesją obok wiatraka:

http://www.kolejkamarecka.pun.pl/_fora/kolejkamarecka/gallery/454_1540862830.jpg

Ten sam teren na zdjęciach z różnych lat:
http://mapa.um.warszawa.pl/mapaApp1/map … istoryczna

http://www.kolejkamarecka.pun.pl/_fora/kolejkamarecka/gallery/454_1540862890.jpg
(1976r.)

http://www.kolejkamarecka.pun.pl/_fora/kolejkamarecka/gallery/454_1540862941.jpg
(2005r.)

http://www.kolejkamarecka.pun.pl/_fora/kolejkamarecka/gallery/454_1540862985.jpg
(2017r.)

Street View z 2013r.:

http://www.kolejkamarecka.pun.pl/_fora/kolejkamarecka/gallery/454_1540863032.jpg

Ciekawostka - słup elektryczny zdaje się być w tym miejscu, co na zdjęciu młyna.

Należy brać pod uwagę także taką możliwość, że młyn motorowy niekoniecznie musiał być obok wiatraka (choć takie położenie wydaje się dosyć naturalne).

Ostatnio edytowany przez J23 (30.10.2018 10:28:15)

Offline

 

#10 31.10.2018 20:23:16

marcinguzek

Użytkownik

Zarejestrowany: 5.07.2017
Posty: 403

Re: Wolska 44 młyn, którego nie było?

Właśnie udowodniłem, że nie znam kompletnie Jeziorny nigdy bym nie proponował lokalizacji młyna motorowego na środku pola kapusty!
Dla tego zwróciłem się o pomoc do specjalistów... ale po kolei !

udało mi się ustalić że "nasz" młyn motorowy, pracował dla spółdzielców w 1930; zgodnie z tym co ustaliliśmy, właścicielem był następca ZRSS - Związek Spółdzielni Spożywców

https://images91.fotosik.pl/66/bcebc7c6bad0abb5gen.jpg

pasjonaci Konstancina i Jeziorny z fejsbukowego funpage Historia okolic Konstancina ustalili dla nas, że młyn taki znajdował się prawdopodobnie pod dzisiejszym adresem: Warszawska 26, 05-510 Konstancin-Jeziorna

zdjęcie lotnicze z lat 70. pokazuje tory kolejki wilanowskiej zaraz koło posesji, możemy sobie więc wyobrazić małą bocznicę prowadzącą do młyna?
https://images90.fotosik.pl/65/27da4bab660956e3gen.jpg

oznaczenie lokalizacji na mapie kartograficznej z 1930
https://images92.fotosik.pl/66/e4380444592d1de9gen.png

posesja miała oznaczenie hipoteczne: Osada Kłopot nr 2, nr inw. 4160
z ciekawostek, piekarnia w tym miejscu funkcjonowała jeszcze na przełomie lat 80./90. XXw

od około 1938 właścicielem młyna na tej posesji był Adolf Terlikowski; nasi przyjaciele z 'Historia okolic Konstancina' twierdzą, że młyn był własnością  rodziny Terlikowskich, również po wojnie

co teraz? zwróciłem się do pasjonatów Kolejki Wilanowskiej, z pytaniem, czy była rzeczywiście bocznica w tym miejscu?
jeżeli ktoś z Was posiada zdjęcia Jeziornej lotnicze z epoki, warto by zweryfikować układ budynków i ewentualną bocznicę ?
jeżeli ktoś ma możliwości żeby zajrzeć do KW nieruchomości, czy rzeczywiście spółdzielcy byli tam właścicielami młyna - rozwiało by to wtedy wszelkie wątpliwości?

Offline

 

#11 31.10.2018 21:02:32

J23

Moderator

Zarejestrowany: 18.08.2013
Posty: 1665

Re: Wolska 44 młyn, którego nie było?

Równolegle w mailu ze strony https://www.facebook.com/Konstancin-Jez … 817149752/ otrzymałem ten sam adres.

Na zdjęciu lotniczym powyżej widać w głębi posesji domniemany budynek młyna. Widnieje on jeszcze na zdjęciu z 1987r. Później teren zabudowano, choć wydaje się, że wykorzystano fundamenty i część murów dawnego budynku (nawet na obecnym zdjęciu satelitarnym widać jego zarys, choć budynek z wyglądu mało przypomina oryginał ze zdjęcia na początku wątku).

http://www.kolejkamarecka.pun.pl/_fora/kolejkamarecka/gallery/454_1541025732.jpg

Ostatnio edytowany przez J23 (1.11.2018 00:07:42)

Offline

 

#12 2.11.2018 02:50:37

J23

Moderator

Zarejestrowany: 18.08.2013
Posty: 1665

Re: Wolska 44 młyn, którego nie było?

Kilka szczegółów dotyczących kolejki wilanowskiej. Bogdan Pokropiński w książce "Kolej wilanowska" w rozdziale "Budowle inżynieryjne" podaje, że w Jeziornej była stacja z budynkiem drewnianym i mijanką. Nie wymienia odgałęzienia bocznicy (wymienia natomiast odgałęzienie w Klarysewie bocznicy do fabryki papieru i odgałęzienie w Chylicach do cegielni w Chylicach Letnisku oraz oczywiście odgałęzienie w kierunku Konstancina i cegielni w Oborach - tzw. Rozjazd Oborski). Przyczyną może być bardzo mała długość bocznicy (stacja znajdowała się w bezpośrednim sąsiedztwie młyna) oraz to, że bocznica (jeśli w ogóle była) prawdopodobnie powstała później niż stacja.

Omawiane zdjęcie można datować na lata 1923-24 (można przypuszczać, że Związek zamówił je niedługo po nabyciu młyna). W tym czasie kolejka wilanowska miała rozstaw szyn 800mm. W 1936r. kolejkę wilanowską włączono do sieci kolejki grójeckiej i przebudowano tor na szerokość 1000mm. Zlikwidowano wtedy bocznicę do fabryki papieru i - można przypuszczać - mijankę w Jeziornej (na planie linii z 1938r. wymieniony jest przystanek Jeziorna bez mijanki). Wraz z mijanką prawdopodobnie przestała istnieć bocznica do młyna (nie ma jej na powojennych zdjęciach lotniczych). Bocznice do cegielni w Oborach i Chylicach Letnisku zamknięto wcześniej (w 1931 i 1934r.).

W informacjach tych brakuje niestety potwierdzenia istnienia bocznicy w tym miejscu

Na osłodę dwa zdjęcia kolejki wilanowskiej w Jeziornej z lat 60-tych. Na pierwszym widok w kierunku Warszawy. W oddali widać skrzyżowanie z linią normalnotorową do papierni i do elektrociepłowni Siekierki. W tle domy, które zostały wyburzone w latach 70-tych w związku z planami poszerzenia ul.Warszawskiej (dziś domów nie ma, a ul.Warszawska wciąż jest w tym miejscu jednopasmowa).

http://www.kolejkamarecka.pun.pl/_fora/kolejkamarecka/gallery/454_1525480115.jpg
https://www.facebook.com/okoliceKonstan … =3&theater

Na drugim - przystanek PKS Jeziorna mniej więcej naprzeciw posesji Warszawska 26. Kolejka skręca w kierunku Piaseczna. Budynek w tle z lewej strony - na rogu Warszawskiej i Bielawskiej - przestał istnieć w latach 80-tych.

http://www.kolejkamarecka.pun.pl/_fora/kolejkamarecka/gallery/454_1534599840.jpg
https://www.facebook.com/22885181714975 … =3&theater

Kolejka wilanowska została zlikwidowana w 1971r. Zamieszczone nieco wcześniej zdjęcie lotnicze jest jednym z ostatnich, na których można zobaczyć jej tory.

Ostatnio edytowany przez J23 (27.11.2018 01:38:16)

Offline

 

#13 3.11.2018 18:54:52

marcinguzek

Użytkownik

Zarejestrowany: 5.07.2017
Posty: 403

Re: Wolska 44 młyn, którego nie było?

Nie mamy "kropki nad i"; cały czas budzą obiekcje tory; czy to bocznica Kolejki Wilanowskiej czy jednak tory transportu wewnętrznego?
zwróciłem się o pomoc (i konsultacje) do urzędujących na tym forum znawców wąskotorówek ... więc czekamy

jednym z silnych dowodów byłby zapisy w księdze wieczystej nieruchomości na Warszawskiej 26, związane z własnością młyna przez ZRSS;
osoby które miałby czas i chciałby pomóc w tej materii proszę o kontakt na priv - trzeba by udać się do Sądu Wieczystoksięgowego w Piasecznie lub/i do Archiwum w Grodzisku Mazowieckim...

Ja mieszkam w Londynie, aby dopomóc sprawie identyfikacji, zamówiłem niemieckie zdjęcia lotnicze z okresu II Wojny (z podobnych korzystał p. Walkowski przy wyjaśnianiu kwestii KL Warschau) ... ale to trochę potrwa. Do tego czasu, proponuję zapoznanie się z działalnością lewicy i związanego z nią ruchu spółdzielczego w Jeziornej na początku XX wieku.

(copy/paste z nieznanego mi źródła, które dostarczył Adam Zyszczyk pasjonat historii Jeziornej i kolejki wilanowskiej):
"W 1905 roku w Jeziornie utworzono spółdzielnię robotniczą na zasadach spółki komandytowej. (...) Jedynym z zasłużonych organizatorów a od 1914 kierowników spółdzielni był Antoni Stanisław Jankowski. Spółdzielnia około 1909 otworzyła piekarnię, która była pod wpływami PPS Lewicy"

Tak więc mamy piekarnie spółdzielczą już w 1909, otwarcie młyna spółdzielczego, dla jej potrzeb, było logiczną konsekwencją
Więcej o Lewicy w Jeziornie u progu niepodległości znajdziecie tu:
https://www.cawio.pl/tajna_gwardia_joze … a_i_okolic

W dwudziestoleciu Robotnicza Spółdzielnia Spożywców (RSS) była członkiem ZRSS (fragment sprawozdania z 1921)
https://images89.fotosik.pl/67/c397a705783f7b14gen.jpg

fragmenty współczesnej publikacji dot. ruchu spółdzielczego
http://mbc.malopolska.pl/Content/74836/spoldz_2013.pdf
https://images92.fotosik.pl/68/8c4a870e104061f1gen.jpg

cd wspomnień o ruchu robotniczym w Jeziornej, związanych jak poprzednio z PPS-Lewica, spółdzielczością:
"Po załamaniu się strajku (w 1926?) czasowo utraciliśmy wpływy (w Mirkowskiej Fabryce Papieru) (...) Zredukowani utworzyli komitet bezrobotnych. Kilku towarzyszy znalazło zajęcie przy młynie, zakupionym przez kooperatywę za 60.000 zł na raty"
Tak więc mamy potwierdzenie, że młyn był w Jeziornej w latach 20. i należał do spółdzielni.

Potwierdza to cytowana przeze mnie powyżej współczesne opracowanie o ruchu spółdzielczym
https://images91.fotosik.pl/68/0dada3153d26381egen.jpg

i wszystko byłoby bardzo fajnie ... gdyby nie spis adresowy przedsiębiorstw (1928 i 1930) gdzie w Jeziornej są DWA młyny spółdzielcze... Jeden należy do wspomnianego powyżej RSS i Stępniewskiego i jest zlokalizowany w Jeziornej (Oborskiej?) drugi jest w Jeziornie Królewskiej i należy do Związku Spółdzielni Spożywców (RP), następcy ZRSS, znanego później pod nazwą "Społem" (powojenne Społem było kontynuatorką). Pozostawiam do oceny znawców historii Jeziornej czy w tym niewielkim miasteczku były dwa młyny spółdzielcze ... czy może mowa o jednym młynie, który przechodził z jednych rąk spółdzielczych w drugie?

https://images89.fotosik.pl/67/586796ec1b910f5egen.jpg

może jakieś światło na sprawę rzucą dalsze wspomnienia spółdzielczych lewicowców z Jeziornej (od Adama)
"w 1927 przestał istnieć klasowy związek zawodowy robotników przemysłu chemicznego i pokrewnych. Dyrekcja fabryki otworzyła sklep konkurencyjny dla spółdzielczości. Fabrykanci dokonali sądowej eksmisji Robotniczej Spółdzielni Spożywców z terenu fabrycznego, która przeniosła się do filii w Jeziornie Oborskiej oraz Domu Ludowego, który znalazł schronienie w MŁYNIE SPÓŁDZIELCZYM. (...) Irena Zając tak wspomina ten okres: Życie partyjne skupiało się teraz w spółdzielni, która została przy jednym sklepie i MŁYNIE, a i ten trzeba było w końcu sprzedać by pokryć między innymi zobowiązanie zaciągnięte w Społem na podtrzymanie strajku. "
(przypomnę, że Społem to popularna nazwa ZSS, która stała się formalną w 1935)

Ostatnio edytowany przez marcinguzek (4.11.2018 14:35:11)

Offline

 

#14 8.11.2018 03:59:43

J23

Moderator

Zarejestrowany: 18.08.2013
Posty: 1665

Re: Wolska 44 młyn, którego nie było?

W oczekiwaniu na kropkę nad „i” – krótka historyjka obrazkowa, luźno związana z głównym tematem.

Gdy na horyzoncie rozważań pojawiła się Jeziorna, pierwszym podejrzanym obiektem była posesja obok wiatraka przy obecnej ul. Kolejowej, zaznaczona na mapie WIG z 1931r. (podkład geodezyjny z lat 1889-90):

http://www.kolejkamarecka.pun.pl/_fora/kolejkamarecka/gallery/454_1540862830.jpg

Obecne zdjęcia wykazały brak śladów materialnych (pola zamiast budynków). Czyżby na mapie zaznaczono posesję, której nie było?

marcinguzek napisał:

Właśnie udowodniłem, że nie znam kompletnie Jeziorny nigdy bym nie proponował lokalizacji młyna motorowego na środku pola kapusty!

A jednak ta lokalizacja – choć może nie okazała się trafna – wcale nie była taka absurdalna. Rzut beretem od centrum Jeziorny, za płotem tor kolejki wilanowskiej, niedaleko stacja Rozjazd Oborski...

Zacznijmy od wiatraka. Z informacji ze strony „Historia okolic Konstancina” wynika, że w rejonie ul. Kolejowej był wiatrak, który runął podczas wichury 16.08.1907r. i nie został odbudowany. O fakcie tym pisała ówczesna prasa, zamieszczając zdjęcia powalonego wiatraka:

http://www.kolejkamarecka.pun.pl/_fora/kolejkamarecka/gallery/454_1541217149.jpg
("Świat", 1907r., nr 34)

http://www.kolejkamarecka.pun.pl/_fora/kolejkamarecka/gallery/454_1541643748.jpg
("Tygodnik Ilustrowany", 1907r., nr 34)

Na obu zdjęciach widoczne są drewniane budynki w bezpośrednim sąsiedztwie wiatraka.

Na fotomapie z 1930r. widać posesję zgodną z tą zaznaczoną na mapie oraz coś w miejscu wiatraka (może jego szczątki). Poniższe zdjęcie pochodzi ze strony „Konstancin-Jeziorna. Historia, ludzie, architektura” i jest kopią ilustracji do artykułu „Pomiary z powietrza” w Tygodniku Ilustrowanym (1930r. nr 35). Niestety ma małą rozdzielczość. Jeżeli uda się dotrzeć do tej fotomapy w dużej rozdzielczości, to być może znajdzie się kropka nad „i” dotycząca także młyna motorowego przy ul. Warszawskiej 26.

http://www.kolejkamarecka.pun.pl/_fora/kolejkamarecka/gallery/454_1541641924.jpg
https://www.facebook.com/Konstancin-Jez … 817149752/

A teraz historyjka obrazkowa – obraz terenu zagadkowej posesji w różnych latach:

http://www.kolejkamarecka.pun.pl/_fora/kolejkamarecka/gallery/454_1541642073.jpg
1958r. Miejsce, na którym prawdopodobnie stał wiatrak, znajduje się na sąsiedniej posesji, która powstała później (nie ma jej na mapie z 1931r. i chyba także na fotomapie z 1930r.). Z prawej strony widać tor i wagony przejeżdżającej kolejki wilanowskiej.

http://www.kolejkamarecka.pun.pl/_fora/kolejkamarecka/gallery/454_1541642184.jpg
1971r.

http://www.kolejkamarecka.pun.pl/_fora/kolejkamarecka/gallery/454_1541642233.jpg
1982r. Po naszej posesji nie ma śladu.

http://www.kolejkamarecka.pun.pl/_fora/kolejkamarecka/gallery/454_1541642296.jpg
2014r. Na miejscu posesji wyrosły całkiem spore drzewa. Widać je na zamieszczonym wcześniej zdjęciu Street View za "polem kapusty" (w rzeczywistości chyba ziemniaków).

http://www.kolejkamarecka.pun.pl/_fora/kolejkamarecka/gallery/454_1541642334.jpg
2015r. Po drzewach także ślad zaginął...

http://www.kolejkamarecka.pun.pl/_fora/kolejkamarecka/gallery/454_1541642374.jpg
2018r. Na miejscu naszej posesji powstaje parking.

Obecnie (listopad 2018r.) miejsce naszej posesji wygląda tak:

http://www.kolejkamarecka.pun.pl/_fora/kolejkamarecka/gallery/454_1541642508.jpg

Obok widać pagórek, na którym kiedyś stał (prawdopodobnie) wiatrak:

http://www.kolejkamarecka.pun.pl/_fora/kolejkamarecka/gallery/454_1541642579.jpg

Na obrzeżach parkingu można znaleźć stare cegły. Mogą być one śladem po omawianej posesji.

http://www.kolejkamarecka.pun.pl/_fora/kolejkamarecka/gallery/454_1541642665.jpg

Kawałki cegieł są też widoczne na zaoranym polu:

http://www.kolejkamarecka.pun.pl/_fora/kolejkamarecka/gallery/454_1541642727.jpg

Cegły mają wymiary (270) x 125 x 70mm (długość określona na podstawie jednego egzemplarza), nie ma na nich sygnatur. Na jednej z nich można z trudem odczytać napis OBORY:

http://www.kolejkamarecka.pun.pl/_fora/kolejkamarecka/gallery/454_1541642828.jpg

Znaleziono też fragment mniejszej cegły – (?) x 105 x 55mm, sygnatura RAM... (RAMSAY). Wg znawców cegieł jest to typ angielski, wytwarzany przez różne cegielnie (niektóre miały na to licencję, niektóre wytwarzały je bez licencji):

http://www.kolejkamarecka.pun.pl/_fora/kolejkamarecka/gallery/454_1541642943.jpg

W tym kontekście można przypuszczać, że w obrębie omawianej posesji oprócz budynków drewnianych znajdował się także obiekt murowany. I teraz zupełna fantazja – może to ten młyn z Jeziorny Królewskiej?

P.S. Z informacji ze strony "Historia okolic Konstancina" wynika, że po runięciu wiatraka żaden młyn tu nie powstał...

Ostatnio edytowany przez J23 (28.12.2018 19:59:36)

Offline

 

#15 16.02.2019 15:47:57

marcinguzek

Użytkownik

Zarejestrowany: 5.07.2017
Posty: 403

Re: Wolska 44 młyn, którego nie było?

Dotarły niemieckie zdjęcia lotnicze, z grudnia 1944 ... niestety robione podczas złej pogody i z dużej wysokości więc dużo nie wyjaśniły
ciągle widać podobny układ budynków, niestety nie ma twardych dowodów w postać chociażby śladów "bocznicy kolejowej"
http://www.kolejkamarecka.pun.pl/_fora/kolejkamarecka/gallery/599_1550327566.jpg

zdjęcie to zainspirowało Adama z fejsbukowego fanpage Konstancin-Jeziorna-Historia-Ludzie-Architektura

znalazł on poniższe zdjęcie z posesji Warszawska 26 z 1947, czyli drewniak, który widać wyraźnie na zdjęciu lotniczym. Przyznacie, że bardzo przypomina "nasz" drewniak ze zdjęcia z APW?? ... także jak mawiał klasyk "jesteśmy coraz bliżej prawdy"
http://www.kolejkamarecka.pun.pl/_fora/kolejkamarecka/gallery/599_1550328306.jpg

Ostatnio edytowany przez marcinguzek (18.02.2019 20:22:24)

Offline

 

#16 5.03.2019 19:14:01

marcinguzek

Użytkownik

Zarejestrowany: 5.07.2017
Posty: 403

Re: Wolska 44 młyn, którego nie było?

Na fejsbukowym profilu AP Warszawa, pod zdjęciem "naszego młyna", ukazała się następująca informacja:
https://www.facebook.com/47291618283837 … 2743039693
"Szanowni Państwo. Niedawno przeprowadziliśmy kwerendę mającą na celu weryfikację opisu powyższego zdjęcia. W jej wyniku ustaliliśmy, że młyn nie znajdował się przy ul. Wolskiej 44 (była to siedziba Związku Robotniczych Spółdzielni Spożywców). Jedyny młyn o jakim wiadomo, że należał do ZRSS znajdował się w Jeziornie, jednak na obecnym etapie nie jesteśmy w stanie stwierdzić czy powyższe zdjęcie zostało zrobione w właśnie w tej miejscowości i czy to ten właśnie młyn został uwieczniony na zdjęciu. Z tego powodu tytuł zdjęcia brzmi: Młyn Motorowy należący do Związku Robotniczych Spółdzielni Spożywców, a informacja o istnieniu młyna w Jeziornej znajduje się w uwagach do zdjęcia. Skorygowaliśmy również daty skrajne możliwego wykonania zdjęcia. Kierując się następującymi przesłankami: 1. nazwa Związek Robotniczych Stowarzyszeń Spożywców była używana w latach 1922-1925; 2. młyn w Jeziornej zaczął funkcjonować w maju 1923 r.; 3. w Księgach Adresowych Polski (wraz z m. Gdańskiem) dla handlu, rzemiosł i rolnictwa” dla lat 1926/1927 i 1928 Związek Robotniczych Spółdzielni Spożywców wciąż jest wymieniany pod adresem Warszawa, ul. Wolska 44 – stąd 1928 r. (w późniejszych już się nie pojawia); ustaliliśmy orientacyjne daty możliwego wykonania zdjęcia na lata 1923-1928."

uzupełnię powyższy wpis treścią e-mail który, otrzymałem od Pani Magdaleny Sadza, Kierownik Oddziału II, Opracowania zasobu, z APW:

"Szanowny Panie,
bardzo dziękujemy za zwrócenie uwagi na błędny opis zdjęcia o dotychczasowym tytule „Młyn Motorowy przy ul. Wolskiej 44” datowanego na lata 1915-1917 (zespół 1630 Zbiór fotografii Zdzisława Marcinkowskiego, sygn. X-2080). Jednocześnie przepraszamy, że odpisujemy Panu dopiero teraz. Niestety ze względu na realizację prac priorytetowych musieliśmy przesunąć w czasie kwerendę dotyczącą zdjęcia młynu motorowego.

W wyniku przeprowadzonej kwerendy ustaliliśmy, że młyn przedstawiony na zdjęciu nie mógł znajdować się w Warszawie przy ulicy Wolskiej 44. W czasopiśmie „Spółdzielca” będącym organem prasowym ZRSS w numerze 9 z 1 maja 1923 r. została opublikowana notatka prasowa o nabyciu przez ZRSS młyna w Jeziornej, który miał być uruchomiony w maju 1923 r. Natomiast we wskazanej przez Pana książce Stanisława Piechowicza –  Związek Robotniczych Stowarzyszeń Spółdzielczych 1919-1925, młyn w Jeziornej został wymieniony jako pierwszy młyn należący do ZRSS, a co więcej żaden inny młyn należący bezpośrednio do ZRSS nie został tam wymieniony. Niestety nie jesteśmy w stanie z całkowitą pewnością stwierdzić czy młyn przedstawiony na zdjęciu znajduje się w Jeziornej. Z tego powodu ostatecznie tytuł zdjęcia brzmi: „Młyn Motorowy należący do Związku Robotniczych Spółdzielni Spożywców”, a w uwagach zamieściliśmy informację, że jedyny znany młyn ZRSS znajdował się w Jeziornej. Adres Wolska 44 zgodnie z wpisem do Rejestru Spółdzielni (zesp. 639 Sąd Okręgowy w Warszawie, sygn. 13138) był siedzibą Związku Robotniczych Stowarzyszeń Spożywców, a także pod tym adresem znajdowała się redakcja wydawanych przez ZRSS czasopism „Spółdzielca” i „Świat pracy”. Wszystko wskazuje na to, że adres widoczny na tablicy uwiecznionej na zdjęciu, dotyczy siedziby spółdzielni – właściciela młyna, a nie lokalizacji samego młyna. (...)"

i jeszcze jedna informacja, niezbyt pomyślna z APW
" (...) Księgi hipotecznej Osada Kłopot należałoby chyba szukać w hipotece piaseczyńskiej. Księgi tej nie posiadamy zarówno w aktach hipoteki warszawskiej jak i zespole Hipoteka w Piasecznie w naszym oddziale w Grodzisku Mazowieckim. (...)"
jak pamiętacie nie ma też tej księgi w Sądzie Wieczystoksięgowym w Piasecznie ... tak więc tą drogą nie ustalimy już nic więcej

Ostatnio edytowany przez marcinguzek (6.03.2019 20:55:42)

Offline

 

#17 9.03.2019 03:01:30

J23

Moderator

Zarejestrowany: 18.08.2013
Posty: 1665

Re: Wolska 44 młyn, którego nie było?

Kapitalne zdjęcie posesji Warszawska 26! Szkoda, że obcięte od góry... Może udałoby się zdobyć lepszą kopię?

Offline

 

#18 9.03.2019 15:32:58

marcinguzek

Użytkownik

Zarejestrowany: 5.07.2017
Posty: 403

Re: Wolska 44 młyn, którego nie było?

J23 napisał:

Kapitalne zdjęcie posesji Warszawska 26! Szkoda, że obcięte od góry... Może udałoby się zdobyć lepszą kopię?

Koledzy zajmujący się historią Konstancina usilnie szukają. Przy okazji podjęli się "obróbki" zdjęć lotniczych z 1944, żeby były widoczne lepiej zabudowania, które nas intersują
http://www.kolejkamarecka.pun.pl/_fora/kolejkamarecka/gallery/599_1552141593.jpg

Przy okazji Pan Jerzy Mączyński (Fundacja Warszawa1939.pl), który pierwszy zwrócił uwagę na błędne datowanie zdjęcia, przeglądał nasze materiały i na 99% potwierdził lokalizację.

Offline

 

#19 15.03.2019 11:17:26

marcinguzek

Użytkownik

Zarejestrowany: 5.07.2017
Posty: 403

Re: Wolska 44 młyn, którego nie było?

z frontu walki o dotarcie do hipoteki Osady Kłopot odpowiedź z APW :
Archiwum Państwowe w Warszawie w odpowiedzi na Pana prośbę z dnia jak wyżej, informuje uprzejmie, że w posiadanej ewidencji zespołu 72/662 „Hipoteka Warszawska” nazwa „Osada Kłopot nr 2” nie figuruje. Jednocześnie informujemy, że z informacji uzyskanych z Oddziału Administracyjnego ds. wieczystoksięgowych Sądu Rejonowego dla Warszawy Mokotowa wynika że księga hipoteczna o ww. nazwie została przekazana do Sądu Rejonowego w Piasecznie, Wydziału Ksiąg Wieczystych.

jak pamiętacie Sąd w Piasecznie odesłał mnie do APW i wieczystoksięgowego na Mokotowie ... paragraf 22?

i update
odpowiedź z Sądu w Piasecznie
"Uprzejmie informuję, że księga hipoteczna pn. Osada Kłopot nr 2” została przekazana do naszego Sądu w dniu 14.03.2019 r.
(...)
Kierownik IV Wydz. Kw."

Ktoś chętny żeby udać się do Sądu w Piasecznie?

Ostatnio edytowany przez marcinguzek (15.03.2019 13:21:01)

Offline

 

#20 31.03.2019 23:46:48

STOPa

Użytkownik

Zarejestrowany: 31.03.2019
Posty: 2

Re: Wolska 44 młyn, którego nie było?

Udało mi się zorganizować spotkanie z Panem Mariuszem Terlikowskim, wnukiem Adolfa Terlikowskiego- młynarza z Jeziornej. Bardzo ucieszył się kiedy zobaczył zdjęcie młyna motorowego i bez żadnych  wątpliwości stwierdził, że jest to młyn, który znajdował się w Jeziornej pod obecnym adresem Warszawska 26. Udało się również dowiedzieć o kilku sprawach dotyczących samego młyna. Wjazd na podwórko młyna, w czasie gdy istniał drewniany budynek, był po prawej stronie patrząc od ulicy, czyli tak jak na zdjęciu historycznym. Od kiedy powstał murowany budynek w miejsce drewnianego, wjazd przesunął się na lewo od murowanego budynku. Patrząc dzisiaj z ulicy Warszawskiej w stronę podwórka widok jest nieco inny niż kiedyś.
Pan Adolf Terlikowski nabył młyn w 1936 r., jednak nie jest wiadome od kogo. Drewniany budynek przy ulicy Warszawskiej był domem mieszkalnym i nie pełnił funkcji handlowych za czasów Terlikowskich. Pan Adolf Terlikowski dobudował do młyna budynek socjalny, w którym pracownicy mogli się umyć oraz pralnię, stajnię, wozownię i skład koksu. Całość budynków przybrała kształt litery „L” - podobny do dzisiejszego. Stary budynek młyna jest niejako wkomponowany w obecny budynek po przebudowie.
Terlikowscy nie mieli nic wspólnego z młynem wiatrakowym, poza wielopokoleniową przyjaźnią obu rodzin. Przyjaźnili się dziadkowie oraz ich dzieci. Rodziny często spotykały się w drewniaku, a dzieci wspólnie budowały kajaki. Powstał jeden na pewno, a drugi był w trakcie budowy i chyba nie został ukończony ze względu na rozpoczęcie wojny. Zdjęcie zrobione w 1938 r. lub 1939 r. przedstawia braci Ryszarda i Bogdana Terlikowskich, synów młynarza Terlikowskiego, przy kajaku, który wspólnie budowali. Na zdjęciu nie widać torów, które prawdopodobnie zostały zlikwidowane, gdy była przebudowa torowiska kolejki z 800 mm na 1000 mm. Przebudowa torów zakończyła się w 1936 r. Trudno powiedzieć, czy tory łączyły się z torami kolejki, czy tylko dochodziły do nich w celu przeładunku towarów. We wspomnieniach rodziny Terlikowskich nie zachowała się informacja, aby ich dziadek korzystał z torów. To potwierdzałoby czas, kiedy tory z podwórka zostały rozebrane.
Młyn funkcjonował w rękach rodziny do lat osiemdziesiątych. Czy był drugi młyn w Jeziornej - poza wiatrakiem, który po katastrofie  w 1907 r, został odbudowany przez rodzinę Sieradzkich i stał do początku lat trzydziestych, oraz młynem motorowym Terlikowskiego? Prawdopodobnie młynem nazywano również kaszarnię, która mieściła się przy ul. Bielawskiej, po prawej stronie jadąc w kierunku Bielawy, około 100 m od dzisiejszego ronda. Obecnie w tym miejscu jest budowany pawilon piętrowy. Na koniec ważna informacja na temat samego młyna. Młyn był motorowy, napędzany koksem. Elektryczny stał się dużo później.
https://scontent-waw1-1.xx.fbcdn.net/v/t1.15752-9/56402045_413313046145828_6251128636502441984_n.png?_nc_cat=108&_nc_ht=scontent-waw1-1.xx&oh=df7425a04c640751bcde8b349ff6a0e8&oe=5D493496

Offline

 

                                 Czasy takie, że na fb też trzeba trochę istnieć - zajrzyjcie do nas i tam. A tu jesteśmy już od dobrych dziesięciu lat :)                                

adres IP


Stopka forum

RSS
Powered by PunBB 1.2.23
© Copyright 2002–2008 PunBB
Polityka cookies - Wersja Lo-Fi


Darmowe Forum | Ciekawe Fora | Darmowe Fora
UbytovĂĄnĂ­ Kirkcudbright www.hotelstayfinder.com