Forum Stowarzyszenia
Moderator Kombinator
Temat kr±¿y juz od pewnego czasu, spróbujmy wiêc mo¿e pchn±æ go nieco do przodu.
Na pocz±tek proponujê dyskusjê na temat kilku zdjêæ, które - zdaje siê - pochodz± z rodzinnego albumu wujka Józia.
1.
2.
3.
4.
5.
Najwyra¼niej ca³a seria zdjêæ wykonana zosta³a przy jednej okazji i w jednym miejscu. Z przedstawionej na nich sytuacji mo¿na wnioskowaæ, ¿e cywile id± w kierunku Umschlagu. Ja bym zaryzykowa³ hipotezê, ¿e fotki przedstawiaj± Dzik± (Zamenhofa). Wydaje mi siê tak dlatego, ¿e tylko na tej ulicy spotka³em siê z latarniami osadzonymi na s³upach kratownicowych (proszê mnie poprawiæ, je¶li siê mylê). Je¶li za³o¿ymy, ¿e to ta ulica, to fotograf stoi na pó³noc od skrzy¿owania z Gêsi±, gdy¿ dopiero od tamtego miejsca tory po³o¿one s± na ¶rodku jezdni, a z dala od chodników (zdjêcie robione jest w kierunku pó³nocnym). Pierzeja po prawej stronie liczy co najmniej trzy domy (co widaæ na zdjêciach 3 i 4), a wiêc ujêcia przedstawiaæ mog± jedynie odcinki miêdzy Gêsi± a Kupieck± oraz miêdzy Kupieck± a Mi³± (oczywi¶cie mówiê tu o wschodniej stronie Dzikiej). Poniewa¿ odcinek pierwszy by³ placykiem, a po lewej mia³ siedzibê Rady Gminy, to pozostaje nam obszar miêdzy Kupieck± a Mi³±, a naro¿nik po lewej to by³by wylot Wo³yñskiej. Niestety, nie mam nic wiêcej na poparcie tego pomys³u. Zamieszczona ni¿ej fotka z ulicy Wo³yñskiej fotografowanej w kierunku wchodnim jest marna technicznie i nie pokazuje wystarczaj±co wyra¼nie budynku przy Wo³yñskiej 2:
Widaæ jedynie, ¿e budynek ten, stoj±cy na rogu Dzikiej (ostatni po lewej), ma co najmniej 3 kondygnacje (nie licz±c parteru) i wyra¼ne, podwójne gzymsy miêdzy piêtrami, co odpowiada³oby z grubsza budynkowi po lewej ze zdjêæ 1 i 2. To co mnie martwi, to nawierzchnia lewej odnogi widziana na zdjêciu 3. Wykonana jest z porz±dnej kostki granitowej, podczas gdy nawierzchnia Wo³yñskiej to by³y rozpaczliwe kocie ³by (choæ na paru zdjêciach widzia³em, ¿e pocz±tkowe odcinki przecznic by³y wyk³adane kostk±, aby dopiero dalej ust±piæ miejsca gorszej nawierzchni). Co o tym s±dzicie?
Offline
administrator
Jak na dzi¶, chyba za du¿o dla mnie analityki
Je¶li przed pój¶ciem spaæ dojdê jako¶ do siebie, spróbujê pomy¶leæ. W ka¿dym razie, cieszê siê, ¿e zacz±³e¶ ten w³a¶nie temat. Ju¿ siê dawno doñ zabiera³em i ci±gle jako¶ tak...
Offline
Moderator
Czeka³em na ten temat.
Offline
administrator
Oj, jeszcze chyba nie dzi¶... (Zaruk zrozumie, jestem pewien)
Offline
Moderator Kombinator
Rozumiem :-)
Offline
miglanc
To przy okazji ja siê pod³±czê do w±tku...
Jedno z najs³ynniejszych zdjêæ z Raportu Stroopa
O ile identyfikacja osób na zdjêciu nie budzi moich w±tpliwo¶ci (chocia¿by, ze wzglêdu, ¿e nie jestem w stanie jej zweryfikowaæ), to identyfikacja tego miejsca, gdzie wykonano zdjêcie ju¿ tak. W internecie chodzi info, ¿e zdjêcie wykonano prawdopodobnie przy ul. D³ugiej 29, przy Hotelu Polskim. D³ugo siê zastanawia³em nad t± fot± i przyznam, ¿e nie znalaz³em jakiegokolwiek sensownego wyt³umaczenia dla tej lokalizacji, szczególnie w kontek¶cie powstanie w gettcie i jego likwidacji. Poza tym kompletnie nie zgadzaj± siê szczegó³y, takie chocia¿by jak kocie ³by i g³êboki rynsztok, czyli elementy typowe dla "gorszych" i bardziej zaniedbanych ulic. Ul. D³uga na ca³ej swej d³ugo¶ci by³a za¶ pokryta skandynawk± i mia³a charakter w miarê reprezentacyjny. Tak wiêc wyra¼nie widaæ, ¿e co¶ tu nie gra.
Co o tym my¶licie Panowie? ( i Panie te¿ )
Offline
administrator
Hotel Polski, D³uga? Jak dla mnie, ani to - z przyczyn, które opisa³e¶ - nie wygl±da na D³ug±, ani nie pasuje do sprawy Hotelu. Pomijaj±c nawet bruk i rynsztok, stan bramy budynku te¿ siê z D³ug± stanowczo nie kojarzy.
Offline
Moderator
A i sama brama jako taka (w tej formie) na D³ugiej raczej nie wystepowa³a. To raczej du¿a brama jakiego¶ budynku o, byæ mo¿e fabrycznym charakterze.
Offline
Moderator Kombinator
Nawet takie zdjêcie, na którym nie widac wej¶cia do Hotelu (drugi budynek od lewej) i, na którym ulica jest zas³ana gruzem, daje pojêcie o tym, jak wygl±da³a nawierzchnia i krawê¿niki.
Fotka z 1944 roku, ale fasada budynku by³a ca³a, widaæ dobrze zachowane boniowanie na parterze (na analizowanym budynku boniowania nie ma). Inne zdjêcie pokazuj±ce s±siedni fragment ulicy (D³uga 27, z prawej widaæ fragmencik Hotelu):
Wszystko to razem nie wygl±da na D³ug±.
Offline
administrator
Wracaj±c (powolutku, jeszcze nie ca³kiem, mo¿e po niedzieli) do naszych baranów... Na razie siê powym±drzam.
zaruk napisał:
Z przedstawionej na nich sytuacji mo¿na wnioskowaæ, ¿e cywile id± w kierunku Umschlagu. Ja bym zaryzykowa³ hipotezê, ¿e fotki przedstawiaj± Dzik± (Zamenhofa). Wydaje mi siê tak dlatego, ¿e tylko na tej ulicy spotka³em siê z latarniami osadzonymi na s³upach kratownicowych (proszê mnie poprawiæ, je¶li siê mylê).
Te¿ tak zak³ada³em (pierwsze i drugie zdanie). S³upy kratownicowe - gwoli ¶cis³o¶ci - pojawia³y siê wprawdzie jeszcze na Nalewkach, na pó³noc od Gêsiej, ale to przecie¿ stanowczo nie tam. W³a¶ciwie, wielkiego wyboru chyba nie mamy - nie jest to Leszno a ni Karmelicka (pomijaj±c resztê, by³y tam mury wzd³u¿ jezdni). Nie mogê - tak od razu, ale jeszcze siê nie przyjrza³em - wykluczyæ Smoczej (tam kratownice by³y), jednak tu przede wszystkim prosty odcinek ulicy jest chyba stanowczo zbyt d³ugi (albo zbyt poziomy, albo jedno i drugie). Nie jest to Dzielna - choæby ze wzglêdu na kierunek ruchu kolumn a i parê innych argumentów te¿ siê znajdzie. Gêsi± - pomijaj±c inne drobiazgi - te¿ bieg³ mur. Szybciutki przegl±d ulic z torami pozostawia chyba jedynie Zamenhofa (czy tam Dzik± ) i Muranowsk± (to by by³y widoczki od Placu na zachód). Tej ostatniej, porz±dnych zdjêæ jako¶ nie mam - tej pierwszej zreszt± w zasadzie te¿
Próbowa³em przed chwil± stanowczo odrzuciæ wylot Muranowskiej na pl. Muranowski, ale siê nie uda³o - nie mam jako¶ przekonania, ¿e budynek (lewy naro¿nik) na zdjêciach z raportu ma cztery piêtra - a gdyby mia³ trzy, móg³by pasowaæ - co absolutnie nie znaczy, ze próbujê tê lokalizacjê tu forsowaæ - stawiam raczej na Zamenhofa.
(kupa zakrêconych bredni, nieprawda¿? )
Offline
Moderator Kombinator
Chris. Bardzo siê cieszê, ¿e zdecydowa³e¶ siê poci±gn±æ ten temat.
Pisz±c o kratownicach mia³em na my¶li latarnie elektryczne, których s³up stanowi³³a kratownica, a nie o samych s³upach trakcyjnych. Takich latarni nie zauwa¿y³em w wielu miejscach. Poczas naszego spaceru dowiedzia³em siê, ¿e wystêpowa³y one jeszcze w jednym miejscu (o ile siê nie mylê to by³ jakis odcinek Nowolipia albo Gêsia - nie pamiêtam), ale nie mam zdjêæ, które by to pokazywa³y. Natomiast na Nalewkach, Smoczej, Gêsiej - moim zdaniem latarnie by³y inne. A teraz je¶li chodzi o Muranowsk±, jak rozumiem, przy placu Muranowskim. Mam fajne zdjêcie placu z widokiem na wylot Muranowskiej (fotka do ¶ci±gniêcia w do¶æ przywoitej rozdzielczo¶ci w galerii w dziale Warszawa przedwojenna - lepiej widaæ szczegó³y).
Otó¿ na naro¿nym, trzypiêtrowym budynku po lewej stronie ulicy wyra¼nie widaæ balkony na ka¿dym piêtrze naro¿nej ¶ciany. A na naszych zdjêciach (szczególnie dobrze widaæ to na fotkach nr 1 i 2) piêtra naro¿ne balkonów nie maj±. Z kolei wysoki budynek po prawej stronie zdjêæ 3 i 4 ma balkony tylko na I i II piêtrze, podczas ten na przedwojennym zdjêciu (jest to budynek na prawym naro¿niku Muranowskiej) - równie¿ na III (choæ na zdjêciach z Likwidacji ten balkon mo¿e byæ urwany - nie widaæ tego dobrze). Poza tym na starym zdjêciu widaæ, ¿e balkony te dziel± od lewej krawêdzi budynku dwa rzêdy okien, podczas gdy na zdjêciach wojennych - tylko jeden rz±d (troche upierdliwy zaczynam siê robiæ, wiem ). Ale na szczê¶cie to wszystko, co na razie chcia³em napisaæ.
Offline
administrator
zaruk napisał:
na naro¿nym, trzypiêtrowym budynku po lewej stronie ulicy wyra¼nie widaæ balkony na ka¿dym piêtrze naro¿nej ¶ciany. A na naszych zdjêciach (szczególnie dobrze widaæ to na fotkach nr 1 i 2) piêtra naro¿ne balkonów nie maj±.
Mam co¶ z oczami, albo nie rozumiem, co piszesz (jedno i drugie bardzo prawdopodobne). Na zdjêciach 1 (zw³aszcza) i 2, wyra¼nie widzê balkony na naro¿niku. Nie widzê balkonu jedynie na piêtrze drugim - w ogóle nie ma tam drzwi, tylko okno - ale to by siê jeszcze mo¿e na si³ê da³o wyt³umaczyæ jak±¶ przeróbk±.
To by by³o tyle, je¶li chodzi o odszczekiwanie siê prze¶ladowcom - z tym, co dotyczy drugiej strony, nie mogê siê nie zgodziæ. Czyli to nie Muranowska - i dobrze
A tego tematu - skoro go zacz±³e¶ - tak ³atwo nie zostawiê. Chodz± za mn± te obrazki, sam to ¶wietnie rozumiesz.
Offline
Moderator Kombinator
Niestety, wspó³czesna architektura, szczególnie ta w wydaniu dla biedniejszych (do których zalicza siê ni¿ej podpisany) pozbawi³a ludzi tak po¿ytecznych wynalazków, jakimi by³y piece. Oprócz dawanego przez nie ciep³a, w chwilach kiedy ju¿ wygas³y, mo¿na by³o ¶mia³o zaczerpn±æ pe³n± gar¶ci± z popielnika i posypywaæ g³owê. Co uczyni³bym obecnie, gdyby nie wspomniane wcze¶niej trendy w budownictwie. Oczywi¶cie, dostrzegam balkon na II piêtrze (prawdopodobnie mieli¶my klasyczny przypadek chwilowej ¶lepoty psychogennej, powstaj±cej u niektórych jednostek odurzonych jedynie s³uszn± wizj± rzeczywisto¶ci - zjawisko, wbrew pozorom nie tak rzadkie). Zimna woda zdrowia doda!
Offline
miglanc
Patrz±c na te zdjêcia z likwidacji typowa³em to co Chris, czyli Zamenhofa/Dzik±. Jednak skrzy¿owanie z przecznic±, które pojawia siê na jednym z kadrów budzi moje w±tpliwo¶ci. Wygl±da na to, ¿e przecznica ³±czy siê siê z ulic± z torami pod k±tem prostym, natomiast wiemy, ¿e wiêkszo¶æ przecznic Zamenhofa mia³ przebieg wyra¼nie nieprostopad³y wzglêdem tej pierwszej (wystarczy spojrzeæ na fotki skrzy¿owania z Mi³±, gdzie skos jest bardzo wyra¼ny). Wyj±tek stanowi³ tylko wschodni odcinek Stawek, co my¶lê mo¿na spokojnie wykluczyæ, oraz Pawia i Dzielna (ale tu na przecznicy nie widaæ torów). Tak na zdrowy rozum (wiem, nie zawsze siê to sprawdza:D), przy za³o¿eniu ¿e to Zamenhofa, tylko te dwie lokalizacje maj± sens. Sama ulica nie jest specjalnie szeroka, wygl±da na max. 20 m szeroko¶ci.
Dla mnie tez zdjêcia zawsze kojarzy³y siê z ewakuacj± szopów, ale byæ mo¿e to tylko my¶lenie ¿yczeniowe. Zreszt± furmanka na jednej fotce jest chyba w³a¶nie "szopowa".
Ostatnio edytowany przez roox (6.06.2008 08:15:36)
Offline
Moderator Kombinator
A ja w³a¶nie chcia³em posta dokleiæ w tej sprawie, ale mnie ubieg³e¶ .
Na tê przecznicê równie¿ zwraca³em uwagê. Moim zdaniem jednak zdjêcie to (chodzi o nr 3, prawda) nie pozwala (a przynajmniej mnie nie pozowli³o) bezspornie oceniæ k±ta, pod jakim od g³ównej ulicy odchodzi ta ulica.
Chcia³em te¿ podziekowaæ za zdjêcia Wo³yñskiej w Galerii, s± o wiele czytelniejsze od moich. Na nich w³a¶nie zauwa¿y³em jeszcze jeden szczegó³ mog±cy przemawiaæ za tym, ¿e zdjêcia z Likwidacji by³y robione przy odej¶ciu Wo³yñskiej. Na poni¿szym zdjêciu dobrze widaæ czê¶æ fasady domu przy Zamenhofa 44. Mia³ on do¶æ charakterystyczny uk³ad kolorów fasady - ciemny na wysoko¶ci I piêtra (miêdzy poziomymi strza³kami) z wyra¼nym jasnym pasem pod gzymsem II piêtra (miêdzy strza³kami pionowymi).
Podobne elementy barwne widaæ na fasadzie domu na poni¿szym zdjêciu. Moim zdaniem parter by³ pierwotnie jasny (jak na zdjêciu przedwojennym), ciemna barwa to prawdopodobnie kopeæ. Strza³ki, o uk³adzie podobnym do tego z poprzedniej fotki, wskazuj± o czym my¶lê.
Ostatnio edytowany przez zaruk (10.06.2008 16:52:35)
Offline
Moderator Kombinator
Chcia³bym zaproponowaæ próbê umiejscowienia akcji kilku zdjêæ z albumu Stroopa. S± one wykonane w jednym miejscu (przy jednej z bram), na niektórych powtarzaj± siê te same osoby.
Fot.1
Fot. 2
Fot. 3
Fot. 4
Fot. 5
Fot. 6
Na zdjêciach tych widaæ, ¿e s± one robione na rozwidleniu ulic – od ulicy, wzd³u¿ której robione s± zdjêcia, jeszcze przed bram± w lew± stronê odchodzi przecznica – widaæ nawet tabliczkê z nieczyteln± nazw±:
Dodatkowe elementy wyró¿niaj±ce to tory tramwajowe (skrêcaj±ce w lewo - widoczne dobrze na zdjêciu nr 4), gazowe latarnie wzór 1856, i – chyba – kostka brukowa (zdjêcie nr 6). Prawdopodobnie brak jest te¿ g³êbokiego rynsztoka. Brama jest do¶æ charakterystyczna – obok g³ównego przepustu ma ma³e drzwi, a po obu stronach wisz± tablice. Skrzyd³a bramy zawieszone s± na d³ugich belkach, zdecydowanie wystaj±cych ponad wysoko¶æ muru bramnego.
Przejrza³em lokalizacjê wszystkich (tak± mam nadziejê) bram, mog±cych byæ ¶wiadkiem tych scen (poza bramami na Umschlagu – tego nie umia³em zrobiæ). Nie kryjê te¿, ¿e wygl±d bramy nasuwa³ mi skojarzenie z bram± na rogu Nowolipia i Smoczej. Bramy w pozosta³ych miejscach nie mia³y torów w pobli¿u, a to wystêpowa³y „pastora³ki”, albo uk³ad ulic by³ inny. Poniewa¿ lokalizacja przy Nowolipiu by³a najbardziej podobna – jej po¶wiêci³em wiêcej czasu. Zak³adaj±c, ¿e to w³a¶nie ta brama i maj±c w pamiêci uk³ad ulic wydaje siê, ¿e zdjêcia robione by³y w tym kierunku:
Jak wspomnia³em, równie¿ wygl±d bramy odpowiada tym zdjêciom, które swego czasu lokalizowali¶my na rogu Nowolipia i Smoczej:
Widaæ wystaj±c± belkê, na której opiera³y siê wrota oraz resztki wisz±cej tablicy, s± te¿ ma³e drzwi obok g³ównego przelotu. Do porównania brakuje mi zdjêæ domów przy Nowolipiu numery 63 i 61 (domy po prawej stronie na fotkach nr 1 i 2). Widoczny na zdjêciu p³on±cy dom nr 62 (naro¿ny dom po lewej stronie zdjêcia nr 1 z tabliczk± z nazw± ulicy) mo¿na porównaæ tylko z miniatur± w RG (nie mam nic innego). Za lokalizacj± przemawiaj± tak¿e skrêcaj±ce w lewo tory i typ latarni. Przeciwko – brak g³êbszych rynsztoków i kocich ³bów. Te ostatnie jednak nie zawsze widoczne by³y na tym odcinku ulicy; na poni¿szym zdjêciu, zrobionym niedaleko, nie widaæ ich (mo¿e s± przysypane, a mo¿e to wina zdjêcia, nie wiem):
To teraz poproszê Szanowne Gremium o odniesienie siê do tych wypocin. Je¶li kto¶ ma zdjêcia potwierdzaj±ce hipotezê – proszê wklejaæ. Je¶li ma zdjêcia j± obalaj±ce – to decyzje o ich wklejeniu niech rozwa¿y w swoim sumieniu . Pozdrawiam.
Offline
administrator
Hipoteza bardzo mi siê podoba. Nawet o czym¶ takim my¶la³em nieco (i zapewne, gdybym siê tak ostatnio nie obija³, mo¿e ju¿ bym co¶ podobnego napisa³ ).
Co do rynsztoków i kocich ³bów...
(po co Ci one?)
Spójrzmy:
Tu ich te¿ nie ma i nikomu to nie przeszkadza - nie jest to z³udzenie, ogl±da³em te¿ pod tym k±tem znane zdjêcia ze szpitala ¶w. Zofii.
Offline
Moderator Kombinator
Nie pomy¶la³em o tym zdjêciu. Dziêki za pomoc .
Offline
Moderator
Zawsze my¶la³em, ¿e jest to brama na Umschlag. Niestety nie mam ¿adnego zdjêcia z tego rejonu. Przeciwko tej lokalizacji (Umschlag) przemawia³apostaæ Stroopa. Zawsze my¶la³em ¿e Stroop wkracza³ do Getta od po³udnia (co by przemawia³o za koncepcj± Zaruka).
Jest takie zdjêcie
które kto¶ opisa³ jako likwidacjê szopów Szultza.
Z drugiej strony jest te¿ zdjêcie Stroopa na Umschlag (mo¿e pó¼niejsze?)
Za du¿o zagadek. Generalnie brawa dla Zaruka za wytrwa³o¶æ!
Ostatnio edytowany przez Daros (7.07.2008 05:33:30)
Offline
Moderator
Analizuj±c twój wywód nasuwa siê kilka uwag:
1. Czy na pewno jest to skrzy¿owanie? Na zdjêciu nr 2 widaæ budynek ³±cz±cy siê (?) z pal±cym siê budynkiem. (argument dosyæ s³aby),
2. je¿eli twierdzisz ¿e zdjêcie robione jest na Nowolipiu w kierunku wschodnim to grupa by³aby wypêdzana w kierunku ¯elaznej. Trochê to wbrew „logice”. Wydaje siê, ¿e grupa powinna byæ wypêdzana w kierunku Umschalg.
3. Na zdjêciu Nowolipia 62 z gabarytów http://www.warszawa1939.pl/index_referat.php tory skrêcaj± w Smocz±, na zdjêciu 2 i 4 biegn± prosto w bramê.
Niestety nie mo¿na wykluczyæ istnienia bramy której nie ma na planie, mo¿e byæ tak ¿e grupa jest wypêdzana w innym kierunku ni¿ Umschlag np. z powodu walk lub po¿aru.
To tyle jak na pó¼n± porê.
Offline